arcuèlh

dilluns, de gener 29, 2007

Culture o Cultura : Èstre e Aver per una politica culturala al govèrn francés o en regions

Respectar la cultura dels pòbles de França es pas aver un nègre al 20:00 de la primièra cadena de television privada de França.

La cultura es fondada en doás partidas : - la primièra es sovent oblidada en França (culturas), car es pas forçadament francofòna, - la segonda es monopolistica pertot, dins los mèdias e dins la boca dels politics e de las institucions parisencas (Kulturé).

La cultura es l'Èstre (culturas) e l'Aver (Kulturé).

1 - Èstre

Cada ciutadan e cada ciutadana a oblidat que portava una cultura ontologica per sa faiçon de viure e de se dire o descriure, e d'èstre sus aquesta planeta, es normal car l'Estat a mestièr de formatatge, d'uniformizacion [l'Estat a preparat lo terrenh a la mondializacion de las culturas e dubèrt la pòrta a l'americanizacion de las culturas de França], car lo nòstre Estat [francés] èra pas pur e lingüisticament unenc, èra normal (quin escandal!); cada Estat centralista -ambe la violéncia-esséncia dels Estats prefectoralistas e bonapartistas- a agut interès de destrusir las culturas dels pòbles, lo fenomèn se sona minorizacion abans eliminacion [colonizacion lingüistica e culturala], car cada lenga apondrà ambe la cultura populara un èime especial dins la vida umana sus la planeta e per la planeta, sovent pron mai en simbiosi ambe l'environament animal e vegetal, car cada lenga apondrà una cultura populara que foncionarà pas a còp de subvencions o de tecno-estructuras, mas ambe un sistèma educatiu en simbiosi ambe lo pluralisme lingüistic de l'ensemble dels pòbles de França, çò que es pas ganhat ambe l'Éducation Nationale ! Las televisions e las radios parisencas mátan la cultura populara dels pòbles de França, a París e en regions. Totes los mèdias pòdon tanben èstre una bèla aisina per aquestas culturas popularas, e se dèvon èstre unas obligacions d'existéncia per sobreviure. Es peraquò que cal manifestar a Besièrs lo 17 de març de 2007 ; atencion la cultura e la lenga pòdon pas èstre objèctes de sentimentalisme politic per sobreviure, es malastrosament aital que los politics l'exprimísson : cal dignitat per las culturas dels pòbles de França. L'Èstre cultural es la cultura ciutadana (de la ciutat-comuna) e païsana (del país-de l'espaci de vida del pòble de la nacion).

2 - Aver

Aver es per cada ciutadan e cada ciutadana la possibilitat d'accès a la creacion culturala ; la creacion culturala es l'expulsion del popular dins l'esfèra publica de l'acte cultural (personal o collectiu), es Uzèste en Occitània, Fabulós Trobador, MSS, Gulamask'a, Jan-Maria Carlòtti, Nadau, Los Pagalhós, Joan-Pau Verdièr, Ardalh, e la literatura, la poësia, e la pintura, e l'arquitectura, etc. Es la cultura que los franceses e los bonapartistas estíman, es evidentament la cultura que los politics e lo public estíman tanben car se i valorízan dedins, a mendre engatjament, mens que dins la primièra version de l'Èstre cultural; lo desvolopament de l'importança de la cultura populara e de la presa de consciéncia dels pòbles d'aquesta importança se dèu far ambe l'ajuda publica sobretot quand lo poder centralista a semiat dels OGMs de la creacion uniformizatritz, Prefectura e DRAC and Co. Ajudar la creacion dins TOTAS las lengas de França es essencial per l'imatge de França a l'exterior e per la confiança que los pòbles de França pòdon aver per desvolopar projèctes que pèsan dins l'economia e lo social. La cultura vist de Paris se dèu pas transformar çaquelà en una cultura parisenca al país occitan o còrse, alsacian o martiniqués, savosian o breton, flamand o guadelopean, reünionés o kanak, etc. Cal servar la localizacion de la "kulturé" a París (tot en favorizar lo seu cambiament de perspectiva, per ela meteissa e per per exportar en província), e permetre a las culturas en regions de se desvolopar en armonia ambe totes los vesins aprosmats, o totes las populacions (quitament las que son vengudas del colonialisme d'oltra-mar francés), a l'Èst, l'Oèst, al Nòrd-Oèst, al Sud, al Sud-Oèst, al Sud-Èst, al Nòrd-Èst e al Nòrd, etc. La creacion culturala se dèu centrar en region tanben, per l'eficacetat internacionala de las culturas de França. Aqueste "Aver cultural" còsta, mas mens que l'armada francesa : love vs war. L'Aver cultural es la cultura de creacion, de la vision individuala que trapar ressons dins lo collectiu, e que lo collectiu podrà far seu, sense ajuda administrativa (mas es pas lo liberalisme cultural tanpauc). L'Aver cultural es una ofèrta d'invencion pels pòbles.

dissabte, de gener 27, 2007

L'inquisicion lingüistica francesa

Es l'istòria comparada sul continent europèu de dos fenomèns istorics similars, que l'empont irreal n'es lo mite nacionalista de las "frontières naturelles" per França e lo seu rei o president e la cresença planhièra per la glèisa d'una anciana secta scientista e vaticanesca.

De peguessas en colhonadas,

la Tèrra vira e vira encara !

Lo lengocentrisme debutèt en França al sègle XVen, quand la revolucion coperniciana descapitava lo geocentrisme.

Lo geocentrisme es lo sistèma astronomic de Ptolemèu (debuta al IInd s. ap J.C.) – que foguèt donc en vigor dincal XVIen sègle) segon que la Tèrra, immobila, es lo centre de l’univèrs al torn de que capgira l’ensemble dels astres. La «revolucion coperniciana» -segon l’expression del filosòfe alemand Kant- anava bolegar la sincièra perspectiva e desvalorizar lo concèpte de geocentrisme.

La passa a l’eliocentrisme (lo solelh concebut tal lo centre de l’univèrs) es pas encara establida per Copernic (1473-1543) sus las pròvas scientificas mas, dins una bèla mesura, sus consideracions irracionalas empruntadas a la tradicion. E çaquelà, lo solelh sèra rei en França.

1470 sus consideracions reala e irracionalament politicas destoticas, lo francés es devengut la lenga unica del reialme de França, una manièra politica de veire que serà reinterpretada en junh de 1992 per un poder socialista e republican en França, la filha ainada de l’empèri catolic; 1470 siá set ans aprèp aver matat lo poder ducal d’Aquitània, que l’ignominia istorica francesa explica d’Anglatèrra per legitimar la conquèsta armada e violenta. Tot deveniá possible quitament irradicar l’emplèc de la lenga oficiala de la principala religion del país e d’Euròpa, lo latin ; dins lo Ducat d'Aquitània èra pas lo monolingüisme per l'administracion, nimai la religion unenca d'Estat, lo Parlament fasiá las leis bilingüas abans l'arribada dels franceses, en gascon (occitan de Bordèu) e latin.

Per l’eliocentrisme caldrà esperar Galilèu per donar mantunes arguments racionals e assumits per las consequéncias filosoficas, ambe la mesa sus pès d’un modèl voidat de la seuna significacion simbolica e religiosa –car sotmetut a l’intelligibilitat matematica – e jutjat d’ara enlà mai vertat que lo monde aviat de la perspectiva.

Çaquelà, lo geocentrisme fai encara partit de las «evidenças primièras» e es, per exemple, d’aprèp aquestas illusions que sem reglats per la distribucion del temps.

Lo lengocentrisme l’ausissem encara car mantunes explícan que cal ben parlar francés, lo sol francés, per èstre net e intelligent, o car l’apreneson d’autras lengas pausa problèmas, pels ciutadans de França que an la "malastrada de parlar patois" ; e me demandi se los franceses serián pas d’aquestes que preferísson imposar lo francés per assegurar una melhora comunicacion lingüistica sus la planeta, coma lo rei d'un còp èra zo pensava, coma quand la Tèrra èra planhièra e que la religion èra la solucion als miracles o despotismes del sant rei catolic, o govèrn a la gueissa de Jupitèr.

Lo lengocentrisme francés a decretat unilateralament l’universalitat republicana e liberatritz, veire egalitària e fraternala, ambe l’emplèc del sol francés, «per melhor s’entendre e se comprendre», las consequéncias educativas son encara vertadièras, e aquò bravament aprèp 1470…

E malgrat que lo mandarin siaguèsse la primièra lenga mondiala, lo russe la primièra lenga europenca ambe l'alemand, l'espanhòl e lo portugués las lengas que seguísson l'índo, e donc los solelhs lingüistics novèls, los franceses vívon sus una autra planeta mondiala que se pensa per unitat lingüistica, aital en França se parla francés, en Espanha se parla espanhòl, en Itàlia se parla italian, en Suïssa se parla suïsse, en Belgica se parla belga, en l’ex-URSS se parlava URSSecian, tot un programa encredible per los que párlan mantunas lengas, la majoritat de la planeta. Un programa lingüistic encara assumit per mantunes òmes politics franceses, tal Sarkozy, Balladur, de Villiers, Megret o Le Pen, veire tanben Chevènement e Frêche. E se zo pènsan aital, dèu èstre vertat, de la vertat vertadièra, non ? Mas lo mai grèu es que aquesta teoria pòrta una extension, quand a l’interior de mantunas frontièras naturalas auto-decretadas liberatriças, lo francés pensa que se parla encara una sola lenga sus la planeta : l’anglés. Un francés normal parla anglés a l’estrangièr, en aplicar aquesta teoria matadoira per la lora pròpria lenga ; la lora esquisofrenia es lingüisticament sancièra.

"La Tèrra es planhièra", aquò fa rire lo meu quite vesin portugués, tant jove, inocent e racista que es, auèi dins una desconeguda tèrra d'Union Europenca, al XXIen sègle …

E per rasons lingüisticas, los franceses son los inquisidors papistas que lo monilh es pas Roma, mas Paris, e çaquelà quand los quebequeses i van en visitas, i vèson mai d’anglés qu’a Québec ciutat. L’inquisidor francés es paradoxal. L’inquisicion lingüistica francesa debutèt clarament ambe lo directòri, una mena de plutocràcia revolucionària installada per las armas, puèi lo papa republican e colonialista Jules Ferry, aital l’inquisicion lingüistica francesa se desvolopa del XVIIIen s. dinca auèi, las vint darrièras annadas del regne de JC -Jaquòta pels Lemosins- a l’Elisèu seràn caracterizadas per mantunes discorses ipocrites a l'estrangièr sul tèma de la "diversité linguistique" (messatge unicament per l'exterior, e coma las "frontières naturelles" son pron eficaças l'idèa a pas capvirat l'administracion bonapartista intèrna), sense relambi e ambe un vam que fa pujar l’ignorància lingüistica sul mai polit òscar jamai donat, l’òscar per l’Éducation Nationale que determina la mai bèla colhonada o puslèu simplament la palma de la peguessa lingüistica planetària.

L’istòria de l’inquisicion lingüistica francesa es pas acabada, per malastre, e segur que durarà mai de temps que lo geocentrisme.

diumenge, de gener 14, 2007

Bilinguisme précoce

Ses avantages lorsqu’il est acquis par immersion. L’immersion est le système d’enseignement des langues de France, pour Calandreta, mais aussi du français à l’étranger… Il est refusé par le système Éducation Nationale, sa hiérarchie, une majorité de professeurs et tous les syndicats.

Tout d’abord soulignons qu’on ne peut pas évaluer les personnes bilingues avec les critères / paramètres de personnes monolingues ["paure es lo que ne'n parla sens qu'una sola"].

Voici donc trois caractéristiques basiques de personnes bilingues :

- - 1 – la personne bilingue maintient séparé les deux codes, ainsi quand elle utilise la langue X ou la langue Y elle le fait spontanément sans qu’elle n’ait à faire le choix d’une manière consciente entre les possibilités que l’une ou l’autre langue lui offre. Ceci dit « le bilingue parfait » compris comme une personne dominant d’une manière équivalente les deux langues et étant capable de les utiliser avec la même efficacité dans n’importe quel contexte n’existe pas tout comme un monolingue maîtrisant tous les registres dans sa propre langue n’est pas commun. Par contre il existe des personnes compétentes de façon inégale dans deux ou plusieurs langues.
- - 2 – la personne bilingue a la capacité d’alterner les deux codes (passer d’une langue à l’autre sans effort apparent en fonction du contexte).
- - 3 – les personnes bilingues sont capables d’exprimer les mêmes signifiés dans les différentes langues ou de transmettre un ensemble de signifiés compris dans la langue X à travers la langue Y.

À partir du moment où l’on regarde la compétence bilingue pour ses qualités propres, il devient possible d’en dégager au-delà de ses spécificités ses avantages.

Avantages du bilinguisme

L’éducation linguistique en plusieurs langues rend les enfants aptes à déjouer les pièges sémantiques et à comprendre ultérieure d’une ou de plusieurs autres langues s’effectue plus facilement que chez les monolingues.

Si on installe un bilinguisme précoce, les compétences auditives et phonatoires sont améliorées dans la deuxième langue de l’enfant. Le jeune enfant disposant d’une palette importante d’acquisition et de reproduction de sons, va pouvoir développer ces deux références phonatoires et les conserver (chez l’enfant monolingue les sons non utilisés par la langue maternelle vont petit à petit disparaître de l’inventaire phonatoire qui se fixent sur un seul registre).
Chaque langue découpe le réel à sa manière. On peut dire qu’à chaque langue correspond une vision du monde, une façon de penser ce qui induit très tôt chez l’enfant retrouve son identité dans chacune de ces langues il est également capable d’accepter les différentes visions du monde que les autres langues lui apporteront. Cela fait de lui un être pluriculturel qui n’identifie pas le monde à une langue et peut mieux en percevoir la variété.
Le bilinguisme permet d’accroître la capacité d’abstraction, de conceptualisation et de résolution de problèmes.
La stimulation intellectuelle apportée par le bilinguisme a des retombées dans le domaine des mathématiques qui s’expliqueraient par le fait que la production linguistique (essentiellement phonologique et grammaticale) et de calcul exact sont régis par l’aire de Broca de notre cerveau, si bien que la stimulation de cette aire aurait des répercussions directes sur les potentialités en mathématiques.
Un enseignement plurilingue bien vécu per l’enfant apporte donc des bénéfices stratégiques, linguistiques, culturels et cognitifs.

(Document establit ambe l’ajuda de la Fondacion Argitalpenak : http://www.mrafundazioa.org/ )
E puèi es ben evident que non pas utilizar l'avantatge de las sorgas occitanas en Occitània es perdre lo son temps a aprendre lengas que seràn sonque illusions de bilinguisme, pensi principalament a l'anglés que a tota fòrça la borgesiá francesa vòl imposar en França coma solucion simplista a totes los problèmas escolars que se pausan...
Atanben vaquí un ligam que vos donarà lo punt de vista de los que son dins lo sistèma de l'E.N. e que ne patísson ! http://languagerevitalization.blogspirit.com/archive/2006/11/11/lo-bilinguisme-dins-l%E2%80%99estat-

dimarts, de gener 09, 2007

L'evocacion tolsana : 1189 prepara 1789


Es aital que sotalinha Joan Vilotte un tèxte distribuït lo 7 de genièr al prèp de la glèisa dels Coquins a Tolosa (veire lo bilhet sul tèma
http://jacmetolosa.spaces.live.com/Blog/cns!49914F5702C5C72E!1853.entry ). Lo tèxte que seguís se vòl critic e creador per una democràcia occitana novèla.

Lo 7 de genièr 2007 se fasiá una "célébracion", la de l'establiment de la mentalitat comunala a Tolosa, 1189 lo 6 de genièr èra la bèla data. Quand se gaita lo diccionari francés los sols exemples de celebracion son la messa (èrem prèp d'una glèisa...) e la television ; se la nacion occitana a per escàs la messa catolica en occitan (e que mantunes occitanistas regrètan), son bravament luènh d'aver la television, tal que Julien Green ne parlava en 1970 (los occitanistas la demándan dempuèi 1970 la television occitana, e manifestaràn en març 2007 a Besièrs encara).
La commemoracion me semblava una paraula pron melhora, pr'amor lo mot pòrta l'origina de l'evocacion. L'idèa èra estada engimbrada per Jean Villote ambe un argument en data del 060107, argument d'una pagina, pron sensibla, pron engatjada. Lo tèxte me sembla bon quand se vòl positiu, mens bon quand ataca compatriòtas occitans e occitanas que pòrtan una autra vision de l'Occitània universala.

E coma se lo nacionalisme francés èra lo modèl, l'objectiu primièr de Jean Vilotte es precedit per mots rassegurants :«Cependant "les étrangers devenaient habitants et citoyens de Toulouse et étaient soumis à la juridiction consulaire per le seul fait qu'ils entraient dans la ville". Les juifs "jouissaient de liberté assez grandes, contrairement aux coutumes tu temps (...) l'un d'eux devint même consul" (ibid). Ainsi donc, la période médiévale n'est pas le temps barbare qu'on nous décrit souvent.» E jo tanpauc ai res contra las comunautats ontologicas a la nacion occitana, josiva compresa.

Es evident que l'Institut d'Estudis Istorics [IEI] aurà de trabalhar sul tèxte de R.Limouzin-Lamothe, per confirmar l'apond «contrairement aux coutumes des temps» ( Ont ? - en Espanha ?, - en Catalonha ?, - en França ?, - en Occitània ?, - en Bretanha ?, - en Itàlia ? - en Euròpa ? )

La Célébration de l'IEI es d'en primièr per aver la comuna coma subjècte istoric ; ben, soi ben d'acòrd, mas se la cellula es l'element biologic (conegut) de basa per totes los èstres vivents, aquò farga pas l'èsser, la vida ; puèi farga pas lo ciment politic per l'organiza-cion de las comunas ; lo ligam, la sang que pòrta la vida, entre las comunas es ben lo potencial de comunicacion entre elas, alara la lenga devent la clau que de las solucions politicas dels autres (francesas, espanhòlas, italianas) nos desliure.

Donc per parlar als franceses soi ben d'acòrd que cal explicar que lor modèl de nacion-expansionisme pòt pas èstre lo nòstre ; mas es ben evident que los occitans e las occitanas al fial dels tempses (segur aprèp l'an 800) an bastit una faiçon politica de s'organizar de las comunas pels comtats e pels ducats [e soi pas nostalgic del vièlh regime francés reial], e son d'autras poténcias vesinas que an fagocitat idèas e concèptes per los pervertir a lor mòde, e l'estofat es pas estat bon per nosautres. Donc pels franceses es ben clar que cal tornar dire la frasa de Felip Martel «remplacer des images d'Épinal par les images de Montsegur».
Mas nosautres ensemble, entre occitans e occitanas de tot escantilh e colors politicas, e sem capables de donar un messatge universal d'organizacion pron fòrta e digna per èstre dubèrt sus la planeta ?

Es ben evident que entre un nacionalisme «à frontières naturelles» (ambe guèrras permanentas) e lo nacionalisme comunal occitan (que es estat bravament mai qu'aquò, es d'estudiar), soi puslèu per aver lo modèl dels aujòls nòstres, bravament mai pacifics e mens expansionistas.

E alara lo punt 2 d'En Jean Vilotte serà afortit : «La commune comme contre point au pouvoir central» ... Mas per me, decen-tralizar es pas se prendre en carga e se prendre en carga es l'auto-nomia dels ciutadans, de la comuna e del collectiu que es pus naut [nocion de ierarquia], i podrètz botar un nom nacional tal Occitània. Mas es evident que una comuna aurà vesins, e que cal organizar los vesinats ; puèi es evident que l'istòria de França explica ben que França e lo seu poder son pas estats capables d'organizar aqueste vesinat en patz, car nos explica que l'Union Europèa es una necessitat modèrna [aquò vòl pas dire que los occitans e las occitanas devon pas aver una paraula al nivèl euro-pèu, e ne soi bravament favorable].

Alara es evident que per se prendre en carga, lo pòble d'Occitània a mestièr d'èstre educat, format, informat, dins la seuna pròpria lenga, per tornar trapar l'aisina que èra la pedagogia dels ans de la primièra comuna tolzana, 1189 (al entorn de 950 per Bordèu, e abans per Marselha, etc.). E segur, avem mestièr d'educar als grands occitans que nos donèran vias filosoficas tant dignas que son estadas represas per tota l'Euròpa : Pierre Bayle, Michel Eyquem de Montaigne, Montesquieu e La Boetie, etc. Car d'universal, los franceses nos an panat lo melhor, per Les Lumières, mas tan-ben per los desessenciar a lor mòde (e fargèran alara, opres-sions, reialmes dictadors e republicanas colonialas, devath lo pretèxte que l'Estat es violent e lo sol modèl d'organizacion establa gràcia a la violéncia, modèl malastrosament exportat).

Ai escrit mantunes còps que aquestes grands òmes d'Occitània èran pas que l'expression francesa de la civilizacion occitana. Mas aquò vòl pas dire que èran franceses. Es vertat que avem un fum de causas de nos tornar apropriar, per tornar donar directament a la planeta.
Aital lo trabalh de l'IEI es una bona debuta : commemorem ensemble !