Es que l’actitud d’un òme o d’una femna es pas un pauc condicionada per l’educacion qu’a recebuda ; fins al XXen sègle, la religion catolica a pastat lo país occitan de la nocion de «ma granda culpa», e d’aiçò la populacion n’a portat una manièra de viure o de pensar. Ne podèm sortir ? Benlèu. Lo subjecte del bilhet serà pas aquel. Mas puslèu de tirar de l’actualitat politica çò que tòca a-n aquela faiçon de pensar, e benlèu trobar una solucion…
D’aquesta culpabilitat ne tirèm dos fenomèns : 1 / es la meuna culpa, 2 / es pas la meuna culpa.
Dins lo primièr cas, podèm aital trapar la descripcion de la mapa del vòt FN, es la fauta dels vòts FN : la populacion francesa d’Occitània, pauc integrada e sense volontat de saber coma s’integrar.
Los intellectuals se pausan questions, los autres passan a escotar Nostalgie ; e alara fan dins lo patrimonialisme, dins l’article 75-1 supausat èstre salvador per Occitània.
Pels segonds cases, alara militants del sistèma, se díson : «mas de qu’avèm fait qu’es pas “republican” ?», e la question d’Occitània se la fan de costat, se la fan patrimonialista tanben.
Alara avèm reaccions o comentaris, o retorn de sms : «aquelas tèrras del Sud an res de veire ambe aquesta dinastia imposada (ndlr: veire bilhet següent) [2 FN, i a tanben lo seu paire ambe lo racisme] per una ideologia dangierosa amagada en causas simplistas e estigmatisantas. Per çò qu’es de Murèth, es impensable e desesperant !!!!…. Pensi qu’es pro important Murèth totparier a son istòria qu’es –per las gents- sense dobte oblidada, e la gent se sap pas apropriar aquela istòria ambe la fòrça que cal.» Murèth sèm a costat de La Pradreta, la redaccion de la santa DDM, mai tanben de Bagatèla e Miralh (lo nom que cal amagar, díson los universitaris franceses de la quita universitat).
Es vertat que l’istòria occitana pòt ajudar, mas quí vòl pas transmetre ? (tè l’universitat de Tolosa Miralh per exemple, lo cambiament de nom amaga un grand espòli ideologic occitan) Qui prepausa l’occitan coma una simplassa aisina «de culture», en l’elonhar dels actes politics ? Senon los elegits dits «républicains» o mantunes professors d’universitat ? Son los meteisses professors que, a la retirada, explícan que son pus informats de la politica que se contunha per l’occitan, pietadosament benlèu. E la lenga occitana es jà tota una istòria en se, mai tanben una resorga, istorica, sociala, economica, sociologica, etc. per una filosofia politica elonhada del sistèma francés.
Alara la militanta sociala serà «trista de l’imatge que se dona de França ambe aquela eleccions, sobretot a l’internacional. E i aurà un autre dimenge…» explica encara la militanta.
I seràn milièrs dimenge, abans que la realitat del regionalisme d’expansion parisenca tòca pus Occitània.
Mas de la culpa pastada de catolicisme podèm dire que suportèm tanben la manca de volontat d’aver una politica per l’occitan a destinacion de totes. Lo pòble republican es unic, coma lo «peuple de dieu» coma díson a la messa catolica e protestanta del dimenge ; los Occitans son contents d’èstre sempre oblidats, en mai.
Aital es en Catalonha que la Generalitat prepausa una politica d’integracion de totas las populacions, nosautres avèm pensat que los immigrats forçats pel colonialisme francés (pè-nègres per exemple) ameritavan pas d’èstre escolarizats per ensenhar lo sistèma francés en Occitània, pensam que lo sistèma policièr francés en Occitània, o militar, a pas mestièr d’èstre informat de çò qu’es Occitània, que la populacion portada del nòrd que disèm parisenca, a pas mestièr de saber çò que l’occitan es, etc… Totas aquestas populacions son devengudas ara l’umús del vòt regionalista d’expansion parisenca, vòt dit d’extrèma-dreita, mas pas sonque d’aquel costat (pas d’ostracisme politic, sèm plan negat per aquela pensada, e bravament abans dimenge passat).
Dins un monde mondializat, es vertat que las pichonas associacions, tant volontàrias que pòdon èstre, son pas al nivèl de l’enjòc. E lo sistèma politic francés en Occitània las vòl damorar pauròtas, piètras, flacas, desillucionadas, perdudas, negadas, sempre, perqué i vei un dangièr per la santa «République française», es l’etnisme francés que pausa aquí un problèma, al FN mas pas sonque. Lo FN i ganharà donc sempre.
D’un autre costat, lo sistèma francés a mestièr d’amagar Occitània, per sobreviure en tèrra de conquèsta. L’extremisme n’aprofièicha grandament. Lo FN i ganharà donc sempre. Mas lo pietadós es que lo FN es sistematicament ostracizat tanben, son ciutadans que se lor pensa que cal interdire de donar la pensada multipla de l’occitanisme, e en Occitània, pietadós aquò tanben. Aital coma se èran incurables e dangierós extremistas. Coma se l’extremisme se curava pas. Amos Oz escriu : «aidez-nous à divorcer!», es un libre en francés, libre de legir per totes los militants occitans e totas las militantas occitanas.
Avèm donc una realitat regionalista d’expansion parisenca que viu en Occitània, e que nos mata, ambe la meteissa politica que Franco pensava aplicar en Catalonha, «negar» Barcelona de trabalhadors andaloses, nosautres avèm suportat las èrsas migratòrias dels nordencs que ara venon cercar de trabalh, aprèp aver viscut l’èrsa dels vièlhs que venon per la retirada. E i a pas mai complicat d’escolarizar los vièlhs que sábon la geografia exagonala del sant Estat !
L’occitanisme a assajat d’esclairar lo sistèma politic de la collaboracion expansionista francesa o parisenca, los arguments son pas estats pro fòrts, e la decentralizacion, a de-centralizat, enlevar del centre quicòm sense transformacion, amai a pas bastit una volontat d’Èstre occitan en Occitània, es per TOTES e TOTAS, pauc impòrta l’origina.
Aquel regionalisme d’expansion viu fòrt dins totas las èrsas de populacions ciutadanas que nos arriba del nòrd ; l’occitanisme a pas sabut informar a l’arribada. E lo mèdias parisencs an sabut bastit una mitologia identitària faussa «du midi», «du sud», «du soleil», «de l’accent», «de la bonne cuisine du Sud-Ouest», «de Provence», «du Luberon», «de la Côte d’Azur», «De Dordogne», «du Lot», «du Var», etc. Dins los mèdias de la decentralizacion, France Télévision, quantes productors audiovisuals an convidats escrivans/anas, cantaires/as, etc. ciutadans/anas de lenga occitana per lor donar la paraula, en francés (perqué pas), coma pels autres locutors plan dins la «bona nòrma», a l’imatge de çò qu’ARTE fabrica a Estrasborg ? E quand un ciutadan pausa la question de la «langue béarnaise» (France 3 Aquitània dissabte passat), i a sovent mestièr d’aprigondir lo subjecte, mas la question es tabó (per tota sòrta de rasons), sobretot dins los mèdias qu’an previst una casa per l’oncle Tom per parlar occitan ; i a a Ortès segur la possibilitat de passar dins los novèls de Per Noste, non ? e lo tèma del programa donava aisit de parlar d’aiçò ( lo sistèma dels ofici de torisme teleguidat pel sistèma politic dona un problèma a la transmission de la sapiença sul tèma del país occitan o de Bearn, o de Provença, o de Gavotina, o d’Auvernha, o de Lemosin.
La pensada jacobina es una pensada que se difusa pertot, quitament dins los pichonets mèdias decentralizats… pertot en Occitània, es la transfusion ideologica dempuèi dos sègles, ambe modèl d’assimilacion que passan per portar populacions, dinca interdire la preséncia d’una lenga a l’antena (dinca 1983, e encara interdita dins lo tèxte que se vòl fondator de totes, La Constitution), o plaçar aquesta lenga dins un sistèma d’apartheid lingüistic, coma s’èra una lenga que cal pas veire, es aisit per una lenga que pauc a pauc a laissat la plaça a la lenga imperialista, lenga de l’assimilacion republicana, patois parisenc.
Quantas escòlas del Estat gausa prepausar corses de l’istòria e de la geografia d’Occitània ? E quitament en francés, perqué pas !
Aprèp tot aquel tractament regionalista d’expansion parisenca, es pas estonent de pensar que la pensada extrèma francesa i trapa l’umús que cal per devenir lo tresen partit de fRança. La culpa la tenon un sistèma sancièr, e l’occitanisme i a sa pichon part, quitament se l’occitanisme es plaçat sovent fòra sistèma francés de gestion d’Occitània.