Del colonialisme francés, Le Monde, La Vie, France Inter publícan… sobre las lengas imperialistas, las dichas ‘grandas’ lengas de civilizacion, aquelas que fan qu’un Claude Guéant podrà mesurar e ierarquizar las civilizacions.
«Quelques langues s’affirment néanmoins dans le cadre de royaumes puissants», es aquí l’afirmacion que las lengas se desvolòpan dins una zòna de faiçon naturala, e lo néanmoins es per non pas dire lo contrari. Car es plan clar, las lengas s’impausan pas soletas ! Es plan lo rei dels Francs, representants de dieu sus tèrra segon lo Vatican, qu’a impausat la lenga que el parlava, en quasiment la fabricar, dins la seuna pròpria cort, desligat de las realitats lingüistica francesa, dels vilatges que la parlavan segur melhor que el, vist qu’el èra influenciat pel toscan, o pel gascon.
«En Amérique, en Australie et en Sibérie, une langue européenne s’impose aux dépens des langues autochtones.», es oblidar que lo melhor mejan de far progressar las lengas, latinas compresa, es estada la via armada, las accions militaras, una lenga s’impausa pas naturalament ! E en general son pas las migracions europèas qu’an fabricat los locutors, mas l’impausicion politica europèa, pertot al monde. Lo fenomèn es plan conegut en Occitània, ambe l’inquisicion de Simon de Monfòrt que faguèt matar la populacion e cremar lo Libre publicat en lenga occitana. Per çò que oncernís Africa, e notadament del nòrd, es encara una politica d’arabizacion que faguèt tornar l’emplec de la lenga del Libre dels Musulman, e destrusir l’emplec de la lenga autoctòna reala, l’amazigh.
Dins lo primièr apondon donc, se liga la preséncia de la lenga al poder, mas pas lo poder reial, mas lo poder de la glèisa vaticana, ambe lo latin ; es oblidar qu’un poder regalian d’aquitània a demandat entre 950 e 1050 de normalizar la primièra lenga vulgara latina per obténer lo gascon (nom oficial per indicar una lenga latina novèla). D’aquel temps, èra pas question d’un Estat, nimai d’una sola lenga per organizacion politica ; tot se pensava en dos o tres, la realitat, qué !
Dins los esquèmes presentats en bais de pagina, s’oblida qu’una lenga imposada, coma la lenga latina un còp èra, serà pastada a la vision o la practica de la populacion que la parla, e donc serà una lenga vulgara en pauc de temps, Aurèm donc per l’anglés, lo francés, l’espanhòl (castilhan de Mardit), etc, la fabricacion d’unas lengas novèlas, los creòls, o quitament una lenga que pòrta lo nom del territòri que las populacion i vívon sobre.
La premièra pagina d’aquesta publicacion, article engatjat, oblida que las lengas son viventas… quitament se son considerada sonque coma la basa d’una «civilizacion».
La mescla de las lengas es mai qu’un sistèma, es sovent una diglosia passiva, quora lo poder parla pas la lenga de la populacion, e quora Jules Ferry s’aucupa pas de l’alfabetizacion o francizacion.
Concernent la preséncia sul net, vos conselhi de gaitar la preséncia de la lenga catalana, perqué es estada oblidada… volontariament ne soi segur.
«ASTREINTES AU BILINGUISME Dans la plupart des pays européen…» aquela debuta de frasa ajuda de far cortet e d’evitar de parlar dels problèmas de las lengas oficialas non acceptadas pel sistèma francés de pensada, aital las lengas practicadas mai que la lenga oficiala, aquò existís en Euròpa, es la lenga catalana, encara oblidada….
L’apondon sobre l’esperanto, dona un pauc la vision de las lengas del redactor ; uina lenga se pòt sonque èstre universala, unica, una aisina per ajudar a la monopoloizacion lingüistica ; alara que los esperantistas de la planèta explicarà primièr qu’es una ajuda per apréner las lengas, e especialament per los que son monoteïsta lingüistica, lo cas real del redactor donc.
Aital la presentacion d el’independéncia indiana se pausa sul meteis modèl que los Estats dictatorials europèu, cal(driá) una sola lenga per fabricar un Estat. Índia es federala e pròva lo contrari… e aiçò pausa un problèma al redactor, un redactor francofòne donc ; car pels Angleses, la causa es melhora compresa, la question de la diversitat lingüistica.
L’esquème presentat aquí, far una presentacion grandament yendanciosa de las practicas lingüisticas, un lenga oficiala seriá dins los Estats quasiment sola ensenhada ! Encara vesèm que lo catalan e lo basco, mai tanben lo galician lor escapa ; ai pas gaitar ambe precision pels autres parçans.
Las lengas mesprezadas son çaquelà mençonada, pas coma un punt sense nom sobre una mapa de la planèta ; es una vergonha editoriala ! ni un sol comentari suls modèls de co-oficialitat de las lengas es presentat !! VERGONHA.
Se notarà qu’en Alsàcia i a pas cap punt verd ; e qu’en Occitània n’i a dos, segur per l’Auvernhat, un adepta d’Alegre segurament. La fauta de precision limita lo comentari.
Aquel geografe e lingüista podrà segurament pas vos explicar que l’occitan es estada una lenga internacionala per l’administracion de mantunes Estats europèus, e lo catalan per mantunas causas maritimas miègterranenca e tanben per la filosofia. E del Lemosin, la nòrma aquitana administrativa dicha gascona, es devengudq lo lengatge poetica europèu (Dante dins la Divina Comèdia se ne faguèt lo resson-
L’autor es geografe e istorian, donc pastat a l’istòria nacionalista francesa, e ambe tot aiçò li dónan lo dreit de parlar de lingüistica aplicada ; es una error editoriala, car desvoloriza lo document publicat.
NON LAS CIVILIZACION SON PAS NAISSUDA SONQUE DE LAS ‘GRANDA’ LENGA, NIMAI PER LA VOLONTAT SOLETA DELS PÒBLES, las sangnosas guèrras (sovent religiosas e vaticanescas) e los nacionalismes d’expansion sul modèl parisenc an fabricat las lengas imperialas.
Aquel atlàs, per rason d’aquestas paginas sobre las lengas, es un atlàs de desfugir, car veïcula l’imperialisme francés.