Baissa fòrma coma díson en literatura dessenhada : m'agrada pas quand, per grimaça, lèva la coèta per bicar.
Fòrma istorica e sefarada : m'agrada pas d'aver un grope d'Europèus (coma disèm anuèch) que percaçat per un integrisme iberic e vaticanesc, castilhan, son devenguts pro-poder que los arcuelhavan (a París, a Constantinòpol, o endacòm mai), sense lo sentit critic necessari per tota societat umanista.
M'agrada pas la violéncia, quora ganha una batalha, e destrusís un pòble perqué viu sul territòri conquistat, coma per exemple los mercenaris francs aprèp 1453 (dinca 1470), mercenaris que destrusiràn lo país de Bordèu, e forçaràn pauc aprèp l'administracion fòrabandida de crear lo comèrci que se faguèt triangular... e destructor de l'umanitat. Mas i a un fum d’autres exemples modèrnes, del XXIen sègle.
Lo dominò de tot acte uman es jamai pensat pels extremistas, encara mens per las idèas o interpretacions tòrtas dels libres devenguts sants, o de las constitucions pensadas per l'arrogança d'una representacion que se pensa santa perqué elegida.
M'agrada pas quand, per politica umana, lèva lo sionista acte tal un patriòte act, o que canta La Marseillaise per agradar a la religion République Française e sa diplomacia tòrta.
Lo Mauvais Goût Politique es una causa que fabrica l'imperialisme lingüistic (per èstre benlèu un pauc pacific), pòt virar en violéncia politica, sangnosa (e pas sonque dins l’imne), destructor de la sapiença umana e donc de l'umanitat, tot en trapar collaborators (tal qu'o disiam de Pétain a l’ajuda del poder nazi en fRrança), collaborators de tot escantilh. Oblidar lo dangièr dels Estats expansionistas territorials, o de las teorias que fan de la lenga parlada un territòri per un pòble civic, es oblidar que l'umanitat es en dangièr per las accions dels òmes.
Soi triste de veire que los ciutadans de l'Estat francés se fasquèssen sebelir en Israël, per donar rason a un integrisme novèl josiu israëlian en còpia al sistèma francés, o a d’ancian integrisme politic d’extrèma-dreita europèa. La pensada josiva es universala quora es desterritorializada (legir George Steiner), quora lo territòri li pega, li pega un sistèma francés de pensar, l'illusion que l'Estat es salvador e lo pòble de l'Estat opressor es unic (se parla de Le Peuple de France dins Libération, jornal dit d’esquèrra), coma un dieu dins las glèisas ancianas. La religion que se crei administracion (etimologicament o es, vertat), perqué un rei, un president o un mòllah, un prèire o avesque, li a donat la sanctificacion, una religion devendrà dangierosa. Fan pas d'especificitat religiosa, pas brica.
I a tanben las religions amagadas, quora lo politic fabrica sa religion (Egipte anciana, Grècia anciana, França modèrna), non podèm que se mesfisar del tot.
Quand la religion se revelha coma una perlingueta matadoira de l'umanitat e malgrat los tèxtes, e las quitas interpretacions, i a un dangièr per l'umanitat. En junh 1992, es un pichon vòt a l'unanimitat parisenca que lo francés es dintrat coma una religion lingüistica dins una constitucion republicana francesa, article 2 ; constitucion francesa que viviá sense fins a 1992 ; lo verme nacionalista èra dins la frucha supausada polida de la Révolution française, que abans 1792, semblava pensar a totas las lengas emplegadas dedins l'Estat. En Occitània, aprèp 1848, es l'esquèrra, republicanista, qu'emplega la lenga occitana per convéncer lo pòble, per l'enganar encara, còp sec amb lo poder parisenc. Quora una glèisa cámbia de politica coma de camisa, se cal mesfisar de la glèisa quitament se fosquèsse etiquetada République o lo poder al pòble (etimologicament), tanben etiquetada Laïque o lo còrs del pòble en lenga grèca anciana.
M'agrada quand, per pensada liura, la religion dona libres, clergats, mas que son contes e locutors forçats dementre plan d'autres contes (sense locutors determinats), de non pas ges interpretar a la letra, mas que pòdon aucupar un temps dinca cambiar de contes lo mai sovent possible. La libertat es per totes/as, la libertat de legir e creire tot, mas quora me vòlon imposar una via de lectura unica, soi l'enemic del fosc, de la pensada unica, soi per la multiplicitat de las pensadas, es l’umanitat.
Lo Libre fabricarà mosquèas, temples, sinagògues, glèisas e catedralas, mai tanben imnes sanguinaris e bandièras per fabricar frontièras pels militars emplegar, alara enluòc, se traparà un endreit apropriat pel desvolopament sancièr de la pensada fabricada al mièg dels libres d'una granda bibliotèca.
«Que sòi pas era immaculada concepcion !» La frasa inscrita sus una cauna de Lorda, perqué Filadelfa de Gèrda a degut montar un peticion contra lo curat local que refusava de l'inscrire en occitan sus l’entrada ; èra encara a la fin del XIXen sègle, l'integrisme religiós catolic existava e se revelhèt a la debuta de las annadas 1970 ambe una reaccion del curat de Paris Lustiger contra lo dreit de parlar contra las letras de la glèisa papista. Se cal mesfisar de totas las plutocracias que fan del Libre o constitucion (constitution, constitución) la resolucion dels problèmas de l'umanitat, que fosquèsse religion, o simplament los libres de colors dels integrismes politics, amai de las constitucions faitas per matar los pòbles, lo dreit o libertat d'opinion dels pòbles.
La sapiença dels ancians es tanben una causa que cal pas oblidar. Pel maridatge mon grand-pair per dintrar dins la glèisa catolica, a imposat « vòli plan dintrar aquí, mas alara aprèp a l'ostal se parlarà pas francés», èrem en 1939, mon grand paire a viscut e entendut parlar de 14/18, visquèt clarament 39/45, e la guèrra del Vietnam, Madagascar, Argèria, dinca 1969, mon grand-paire a imposat l'occitan coma lenga de la familha, coma lenga de la dignitat, per non pas oblidar los crimis extremistas franceses dins lo vilatge que la bòrda èra. La sapiença dels aujòls se dèu pas oblidar. L’occitan èra per el, la lenga del pòble, la lenga de la sapiença populara, la lenga de la libertat, lo francés èra/es lo contrari. Es pas estat enterrat a la Val d’Aran (pas encara autonòme e de lenga oficiala occitana), ni dins lo Principat de Mónego (èran pas encara conscients que lo monegasc èra de l’occitan oriental) !
-°-