L'evocacion tolsana : 1189 prepara 1789

Es aital que sotalinha Joan Vilotte un tèxte distribuït lo 7 de genièr al prèp de la glèisa dels Coquins a Tolosa (veire lo bilhet sul tèma http://jacmetolosa.spaces.live.com/Blog/cns!49914F5702C5C72E!1853.entry ). Lo tèxte que seguís se vòl critic e creador per una democràcia occitana novèla.

Lo 7 de genièr 2007 se fasiá una "célébracion", la de l'establiment de la mentalitat comunala a Tolosa, 1189 lo 6 de genièr èra la bèla data. Quand se gaita lo diccionari francés los sols exemples de celebracion son la messa (èrem prèp d'una glèisa...) e la television ; se la nacion occitana a per escàs la messa catolica en occitan (e que mantunes occitanistas regrètan), son bravament luènh d'aver la television, tal que Julien Green ne parlava en 1970 (los occitanistas la demándan dempuèi 1970 la television occitana, e manifestaràn en març 2007 a Besièrs encara).
La commemoracion me semblava una paraula pron melhora, pr'amor lo mot pòrta l'origina de l'evocacion. L'idèa èra estada engimbrada per Jean Villote ambe un argument en data del 060107, argument d'una pagina, pron sensibla, pron engatjada. Lo tèxte me sembla bon quand se vòl positiu, mens bon quand ataca compatriòtas occitans e occitanas que pòrtan una autra vision de l'Occitània universala.

E coma se lo nacionalisme francés èra lo modèl, l'objectiu primièr de Jean Vilotte es precedit per mots rassegurants :«Cependant "les étrangers devenaient habitants et citoyens de Toulouse et étaient soumis à la juridiction consulaire per le seul fait qu'ils entraient dans la ville". Les juifs "jouissaient de liberté assez grandes, contrairement aux coutumes tu temps (...) l'un d'eux devint même consul" (ibid). Ainsi donc, la période médiévale n'est pas le temps barbare qu'on nous décrit souvent.» E jo tanpauc ai res contra las comunautats ontologicas a la nacion occitana, josiva compresa.

Es evident que l'Institut d'Estudis Istorics [IEI] aurà de trabalhar sul tèxte de R.Limouzin-Lamothe, per confirmar l'apond «contrairement aux coutumes des temps» ( Ont ? - en Espanha ?, - en Catalonha ?, - en França ?, - en Occitània ?, - en Bretanha ?, - en Itàlia ? - en Euròpa ? )

La Célébration de l'IEI es d'en primièr per aver la comuna coma subjècte istoric ; ben, soi ben d'acòrd, mas se la cellula es l'element biologic (conegut) de basa per totes los èstres vivents, aquò farga pas l'èsser, la vida ; puèi farga pas lo ciment politic per l'organiza-cion de las comunas ; lo ligam, la sang que pòrta la vida, entre las comunas es ben lo potencial de comunicacion entre elas, alara la lenga devent la clau que de las solucions politicas dels autres (francesas, espanhòlas, italianas) nos desliure.

Donc per parlar als franceses soi ben d'acòrd que cal explicar que lor modèl de nacion-expansionisme pòt pas èstre lo nòstre ; mas es ben evident que los occitans e las occitanas al fial dels tempses (segur aprèp l'an 800) an bastit una faiçon politica de s'organizar de las comunas pels comtats e pels ducats [e soi pas nostalgic del vièlh regime francés reial], e son d'autras poténcias vesinas que an fagocitat idèas e concèptes per los pervertir a lor mòde, e l'estofat es pas estat bon per nosautres. Donc pels franceses es ben clar que cal tornar dire la frasa de Felip Martel «remplacer des images d'Épinal par les images de Montsegur».
Mas nosautres ensemble, entre occitans e occitanas de tot escantilh e colors politicas, e sem capables de donar un messatge universal d'organizacion pron fòrta e digna per èstre dubèrt sus la planeta ?

Es ben evident que entre un nacionalisme «à frontières naturelles» (ambe guèrras permanentas) e lo nacionalisme comunal occitan (que es estat bravament mai qu'aquò, es d'estudiar), soi puslèu per aver lo modèl dels aujòls nòstres, bravament mai pacifics e mens expansionistas.

E alara lo punt 2 d'En Jean Vilotte serà afortit : «La commune comme contre point au pouvoir central» ... Mas per me, decen-tralizar es pas se prendre en carga e se prendre en carga es l'auto-nomia dels ciutadans, de la comuna e del collectiu que es pus naut [nocion de ierarquia], i podrètz botar un nom nacional tal Occitània. Mas es evident que una comuna aurà vesins, e que cal organizar los vesinats ; puèi es evident que l'istòria de França explica ben que França e lo seu poder son pas estats capables d'organizar aqueste vesinat en patz, car nos explica que l'Union Europèa es una necessitat modèrna [aquò vòl pas dire que los occitans e las occitanas devon pas aver una paraula al nivèl euro-pèu, e ne soi bravament favorable].

Alara es evident que per se prendre en carga, lo pòble d'Occitània a mestièr d'èstre educat, format, informat, dins la seuna pròpria lenga, per tornar trapar l'aisina que èra la pedagogia dels ans de la primièra comuna tolzana, 1189 (al entorn de 950 per Bordèu, e abans per Marselha, etc.). E segur, avem mestièr d'educar als grands occitans que nos donèran vias filosoficas tant dignas que son estadas represas per tota l'Euròpa : Pierre Bayle, Michel Eyquem de Montaigne, Montesquieu e La Boetie, etc. Car d'universal, los franceses nos an panat lo melhor, per Les Lumières, mas tan-ben per los desessenciar a lor mòde (e fargèran alara, opres-sions, reialmes dictadors e republicanas colonialas, devath lo pretèxte que l'Estat es violent e lo sol modèl d'organizacion establa gràcia a la violéncia, modèl malastrosament exportat).

Ai escrit mantunes còps que aquestes grands òmes d'Occitània èran pas que l'expression francesa de la civilizacion occitana. Mas aquò vòl pas dire que èran franceses. Es vertat que avem un fum de causas de nos tornar apropriar, per tornar donar directament a la planeta.
Aital lo trabalh de l'IEI es una bona debuta : commemorem ensemble !