Aquela inauguracion l'esperavi e soi
pas decebut ; es estat un grand moment per mantunes actors de la
vida de Provença e donc d'Occitània.
La bandièra de Provença granda e nòva (aquela de la fòto) serà lèu a la pòrta de la comuna d'Irago de Prouvenço.
Es l'esculptor
Sébastien Langloÿs que me convidèt a-n aquel moment, un 10 de
decembre, una data pron particulara per me, mas tanben una
installacion sense equivalent en Occitània, dins un meteis endreit
una estatua d'en Frederic Mistral e dels primadièrs del Felibrige,
los bustes dels fondadors.
An Irago de Prouvenço (sol indica en occitan a l'entrada de la comuna), o Airagas, Eyragues per l'IGN,
èra un grand moment per l'acabament d'un plan de devolopament per la
vila del nòrd de Vauclusa, mas talament prèp d'Avinhon, ambe una
identitat provençala fòrta* e una revendicacion assumida de
generacion aprèp generacion.
O fau dire es una mesa en
plaça per un
arquitècte de granda qualitat : Bernard Vaton, plan conegut
per son engatjament a desvolopar la lenga alprèp de las JOVAS
generacions, ensenhament
associatiu de Calandreta, Calandreta qu'acaba de perdre la
subvencion del Conselh Regional de PACA (lo motard nissart Christian
Estrosi trabalha a las destruccion de la lenga per las jovas
generacions), aquelas escòlas per la lenga sonque en immersion
lingüistica en Provença, e l'immersion en lenga de Provença me
sembla l'unic mejan digne per salvar una lenga, l'occitan d'Aurenja
(pas un autre) e de Provença o Prouvenço. Es estat donc amb grand
plaser qu'ai agut de l'entrevistar, coma Sébastien Langloÿs dins
aquel novèl joièl provençal, e tantes autres que vos farai lo
plaser de publicar dins los/lei jorns que venon. La mesa en plaça es
estada acceptada politicament pel Cònsol Gilles Max, gavidaire de
mantunas causas dins la region e païsan del país, un país que
daissarà pas crebar en lenga unica francesa... enfin la lenga de
Provença es la clau per un desvolopament que lo politic crei eficaç
per un vilatge al mièg de la Val de Ròse.
Soi estat susprès de
veire que lo projecte toristic clar amagava una pensada politica
globala, lo cònsol a portat aquel projecte ambe una equipa fòrta e
que sap que lo cultural e lingüistic dona l'èime al vilatge e que
l'economia fòrta ne serà ligada. Es estat dit dins lo discors
d'inauguracion, mai de 300 personas e sobretot los vièlhs del
vilatge que me faguèron lo plaser de m'assabentar a dolçina de las
parladissas a prepaus de l'installacion aquela ; mas damorarai
mut per non traïr una pensada d'Irago qu'amerita de damorar a
Airagas de Provença ; tot es pas publicable sus Internet.
Fau notar que lo sénher
Capolièr del Felibrige per rason d'orari a pas participat a
l'inauguracion oficiala ; dons se donèt una ora d'inauguracion
per el. Me sembla que d'unes mesclan las loras personas (segurament
d'una granda eficacetat pel provençal) e la promocion de la lenga de
Provença.
Ai aprèp dins aquel
vilatge i a pas d'ensenhament normal de la lenga, sonque 45 minutas
per setmana ; es pietadós que l'administracion francesa en
Provença, ambe totes aqueles femnas que se díson Provençala, en
rauba del XIXen sègle, aguèsse pas jamai poscut convéner de
l'utilitat per Irago de Provença que la lenga fosquèsse ensenhament
normalament ; es plan se saber la « Coupo
Santo », mas lo tèxte (cantat o pas) ensenhament plan mai de
causas que l'estricta beutat de la lenga del Frederic Mistral d'aquel
tèxte. Los catalans an plan ensenhat a Mistral, mas an pas capitar
de compréner que la lenga se dèu exemplegar per una utilitat
granda, ensenhar l'identitat d'Irago de Provença a totes los que
visitaràn lo pargue excepcional ; e l'ensenhança passa per la
benvenguda, mas pas sonque... Ai entrevistat en provençal la valenta
que fa aquel trabalh de minutas per setmana dins l'escòla ; ai
après tanben qu'a Malhana – Maiano (Maillane) l'esòla es
dins las doás lengas, l'oficiala parisenca e d'importacion politica
recenta, administrativa e legala, e la lenga locala, istorica e
d'identitat, ges legala e sobretot desvalorizada (quitament pels
locutors o per las locutriças en tras que polida rauba del XIXen
sègle), l'occitan de Provença.
Per clavar, Irago de
Provença es plen de Gîtes Rural, ostalòts de particulars, als 500 visitaires del blòg (per jorn) conselhi d'i anar passejar una dimenjada, dempuèi Marselha,
Niça, Montpelhièr o Tolosa, O Barcelona ; vos faudrà forçar
la lenga per l'aver, mas es presenta. En tren per i arribar, fau
davalar en Avinhon, Tarascon de Provença o per Beucaire... puèi en
VTC podrètz lèu arribar al vilatge malgrat l'abséncia de pistas
ciclablas. O anatz-i en veire e podrètz escotar via Internet Radio
Coupo Santo … per i ausir la cançon provençala ; las
autras estacions son mudas sul tèma.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada