Dins las chifras que son publicadas anuèch per la Generalitat de Catalonha per sa politica per las lengas dins lo Principat de Catalonha de qué podèm legir, en rapòrt a la vida politica per l'occitan en Occitània, administrada (Occitanie) e granda de l'espaci lingüistic tot, País d'Òc ?
Ambe un foncionament directiu sul modèl del Québec, e que la lei es decidada a Barcelona, e non pas al Parlament de l'Estat, Madrid, la politica lingüistica sembla mai eficaça.
Car en Occitània sabèm que lo nombre de locutor es a la baissa car son sul camin del cementèri, o son programat generacion vièlha per destrusir la lenga.
De mai, quand lo politic pensa que lo melhor relai per bastir una politica lingüistica son las escòlas d'Estat o las associacions de tipe Felibrige e IEO, avèm una resulta que a la sortida de las escòlas d'Estat, podèm listar las suspresas bonas ? Un aument de la creacion artistica en lenga occitana ? Non ; la difusion melhora e sa visibilitat de l'occitan dins las comunas ont i a d'escòlas ? Non ; mai d'entrepresas qu'emplegan la lenga occitana ? Non ; un electorat occitan que puja ? Non ; las escòlas en lenga occitana son una granda falhida de la pseudò politica lingüistica que suportèm.
Per las escòlas associativas, quand lo percors es seguir del tot sancièr, avèm una pichona resulta negada dins l'abséncia de resulta de l'autra tipe d'escòlas (d'Estat, dit de « service public » ) de mai se nòta que a l'entrada de l'universitat de letras occitanas la mejana de coneisséncia de l'occitan baissa...
Quand l'universitat coma aquela d'Ais de Provença fabrica d'estudiants qu'an una coneisséncia lingüistica que se limita a la frontièra del Ròse ambe una grafia de replec lingüistica, aquela de Roumanilhe. E donc aqueles estudiants son pas adaptats per ensenhar dins lo sistèma edicatiu, d'Estat o associatiu. L'acadèmia de Niça ... trapa una fontièra novèla al Var !
Dins aquel contèxte la baissa del nombre d'inscripcion dins las classas de collègis e licèus es un grèu problèma, vist que lo trabalh dels grands militants de las annadas 1970 s'apichona. Fau notar tanben l'incompeténcia dels estudiants qu'arríban en pòste per mobilizar quand son designat en pòste. La formacion universitària es totalement inadaptada a la problematica occitana d'anuèch ; e jamai un sejorn lingüistic es rendut obligatòri pels estudiants per visitar aquí ont una politica fonciona, Aran. L'universitat francesa de letras occitanas acaba juste d'aver un ligam ambe l'universitat de Lhèida, juste en 2016 !
Per çò qu'es de la coneisséncia occitana, la sapiéncia globala o gai saber occitan, vist la regulacion francesa dels mèdias en Occitània, la transmission publica de la sapiença lingüistica e generalista en lenga occitana es « regalada » al nivèl « magnific » de 20 minutas per setmana, alara que l'intoxicacion francesa es 99.9 % del temps ambe una fòrta tendéncia nòrd-americanizanta. A la Val d'Aran a television en occitan es gaire inexistenta, mas l'espaci geografic es limitat e la vida de la Val exista encara en lenga occitana ; la transmission es encara existenta en framilha, e la sapiença collectiva tanben, es un fenomèn social classic de montanha. Jamai un estudiant en sociolingüistica de las universitats francesas a Tolosa, Pau, Bordèu, o Montpelhièr i es estat estudiant lo fenomèn ; l'utilitat es benlèu « trop claire » ...
La falhida francesa per salvar l'occitan del tombèu es clara ; devèm longtemps daissar a fRança la politica per destrusir l'occitan ?
La Val d'Aran nos fabrica la pròva que NON.
Ai entrevistat Jep de Montoya, president de l'Institut d'Estudis Aranesi, a l'enterrament de Na Pilar Busquets Medán, parla justament clarament de la comparason dels sistèmas e en darrièr-messatge arregreta l'ineficacetat politica dedins l'Estat francés ; plaçarai aquí aquela entrevista trè que serà publicada en linha.
La critica estent la via de la potinga politica per salvar una lenga, es una critica positiva per assajar de cambiar del camin tòrt a un camin melhor per la lenga occitana e sas sapienças collectivas associadas.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada