Aprèp una commemoracion, indispensabla per Tolosa

Dins los mites franceses, sèm salvatge que França nos salva de l'obscuritat politica ; dins las farlabicas francesas, lo dreit èra d'esséncia pòst-revolucion francesa de 1789, aquel mite es nascut de l'ignorança entretenguda pel regionalisme d'expansion parisenca, e per una istòria mitificada pels redactors republicans del sègle XIXen, lo romantisme republican francés, aquel que fargava un nacionalisme que farà la guèrra a l'Alemanha lo sampitèrne enemic.

Òr, totes los letrats d'Occitània, sábon que Montesquieu, Montaigne, La Boétie, e quitament Pierre Bayle, an sempre volgut portar un messatge -en francés- als novèls poders d'envasion nordenca qu'en Occitània, lo dreit preval sul desir del rei, lo dictator francés, que viu sense parlament. La guèrra dels monarques franceses contra los Parlaments o / e Jurats d'Occitània, o los capítols a Tolosa, es una guèrra contra un sistèma que dividís los poders publics, dins un poder de govèrn e dins un poder parlamentari, segur de criticar ara, e que la santa revolucion dels Parisencs a criticat mas los a remplaçat per un sistèma plutocratic que val pas melhor, e qu'es en plaça encara uèi al XXIen sègle (lo problèma francés d'anuèch).

Dins aquel contèxte politic e istoric, la commemoracion de Tolosa del jorn dels Reis, jornada essenciala del temps del Comtat pron ligat a una pensada similara e religiosa a la glèisa de l'Orient Mejan (qu'an els gardar la simbolica d'aquela data dels reis, e lo pè politic que los liga a l'espiritual cristian) ; la simbolica dels reis en Occitània es tombada dins la mesura que los Reis èran aqueles d'una glèisa que matava las populacions, lo subjectes del Comte Tolzan, ambe l'inquisicion contra lo catarisme puèi lo protestantisme ; es en Occitània qu'es nascut un politic desligats dels monarcs (coma en Catalonha, e quitament dins totas las republicas italicas), mas qu'es lèu aprèp las inquisicions e guèrras religiosa lo fogal de l'idèa de laïcitat dita à la française. 

Cal notar que lo regime tolzan èra un regime similar al regime del Ducat d'aquitània, levat aprèp l'imposicion dels dictators francs.

 Aguent volgut portar un amic, convidar un amic a-n aquela manifestacion, lo fait que lo tèxte es presentar en occitan, li fa considerar, coma «citoyen du monde» que la manifestacion es orientada. L'amic «citoyen du monde» donc es clarament citoyen du monde, mas sap pas que sa manièra de pensar es francesa e donc que sas raiças son pas universlista mas ligada al sistèma imperialista francés que Occitània supòrta, Occitània qu'a fargat ambe aqueles dreits un biais universal de concebre la democràcia fàcia als monarcs qu'an passat lo periòde que pus tard dirèm Edat Mejan, ambe una consideracion negativa, cargada dels «bons sentiments français» sus aquel periòde francés fosc al nivèl politic.

Coma Occitan e dons Ciutadan del monde o pòdi apondre, lo tractat de 1189, a Tolosa, es un document universal, mas quitament s'es jà un modèl espandit dins tot l'airial del dreit pòstmonde latin, del dreit de Roma.

Narbona dins aquel document a una valor importanta car Narbona èra dita la segonda Roma, dims l'impèri roman, dins la latinitat ; e l'escrit occitan es d'una valor inestimable pel tractat del Comte Tolzan ambe la populacion de LOS DE TOLOSA, marca una primièra vision restablida de la ciutadanetat de de LOS DE ROMA ; es doinc plan una vision pòst latina, amai grèga de la realitat politica modèrna. 

Aquel document occitan, es en lenga occitana, lenga directament sortida d'una volontat politica dels Ducs d'Aquitània, d'un sistèma trobadorenc qu'as establit en Occitània un sistèma politic d'una granda avançada pel pòble, a l'imatge d'una Bíblia catalana directament legibla pels subjectes del Comte Tolzan. Vesèm aital que lo Comtat tolzan, aquitània e Provença èran aital davancièr dins lo continent europèu per la dignitat dels pòbles.

Es benlèu aiçò que lo problèma francés quora la glèisa catolica (encara anuèch) coma los poders franceses (sempre anuèch) fan la guèrra lingüistica a l'occitan, car lo prestigi de la lenga occitana èra clarament mai naut que lo prestigi de la lenga inventada dins las corts dels dictator reial francs (Claude Duneton, «Parler Croquant» per aver la version en francés de l'analisi aquela).

Lo problèma que los Occitans an, es que la commemoracion es utila, mas las consequéncias politicas son rarament presas pels politicians qu'an dempuèi 15 ans donat un discors plus prestigiós, mas que sónan puslèu coma pavonatge de campanha electorala que coma debuta d'una politica per establir una coneisséncia generalizada del trabalh politic bastit pels aujòls dels capítols d'anuèch.

Cal notar que la decentralizacion qu'es una descarga de poder jacobin en region, a donc los còrs  constitucionals prefectoral e autres, sancierament absent pendent aquela commemoracion ; un prefecte deuriá venir popar los tèxtes en occitan per entendre melhor çò que democracia vòl dire en Occitània ; cal notar tanben l'abséncia dels professors de sciéncias politicas de l'universitat de Tolosa Capitòli, amai dels universitaris de Tolosa Le Miralh ... e çaquelà la basa tolzana, coma l'a indicat lo cònsol Jean-Luc Moudenc, en far referéncia a las paraulas del cònsol de Montpelhièr (istorian conegut çaquelà), es bravament d'actualitat, alara perqué es pas mai valorizada melhor dins las nòstras famosas universitats tolzanas ; perqué son en occitan ? Segur òc, vist que l'ensenhament de l'occitan es encara donat als privilegiats que coneisson l'istòria tolzana, e non pas a totes coma la lenga basica tolzana.

Donc quand i aurà un libre d'istòria distribuat a totes los escolans tolzans per ensenhar la vida politica passada en Comtat Tolzan ? Quand la divulgacion se farà naturalament dins las doás lengas actualament indispensablas per entendre la vida de la futura region administrativa francesa Sud-Occitània-Catalonha ? Lo pavonatge es plan, ajuda una valorizacion del personal politic alprèp d'uan clientela redusida (que cal espandir !), mas concretament la ciutadanetat vist de Tolosa estant, ciutat universala pels conceptes politics amerita un desvolopament que quitament la vila d'Atlanta (USA) sembla melhor entendre que los Capítols actuals a Tolosa (una visita recenta a atlanta, ambe un grope de musica occitana, faguèt un signe positiu pels capítols que me contèt la visita oficiala) qu'an pas encara abandonat la compassion en politica sul tèma occitan ; d'unes díson : vendrà ... mas quines escargòls occitans !

Es important çaquelà de veire l'aula dels illustres tolzans, aula emplenada aital, e benlèu capitar de l'emplenar mai.