Lo globish se transforma aviat en anglés, quora se passa a la cultura populara.
La populacion nacionalista francesa e mantunes actors de la cultura francesa en Occitània (Letras), an páur de l’anglicizacion de l’Estat francés. La question se pausa del perqué ?
En junh 1992, lo primièr ministre de l’epòca installa l’article 2 de la constitucion republicana parisenca, en explicar que l’anglés amenaça, donc cal assegurar que lo francés fosquèsse pas abandonat. Es un páur clara, l’administracion francesa aviá capitat fins ara d’installar lo francés dins la societat francesa sense legitimitat constitucionala, aviá capitat d’eliminar las autras lengas ; la tecnica èra donc coneguda a París ; mas es benlèu oblidar de quina manièra lo poder anglés fabrica sa gestion de la diversitat lingüistica, dins lo dominium actual e ancian ; o sabèm dedins lo seu empèri … Es pas conceptuala l’informacion, es realitat imperiala, e podèm comparar ambe l’impèri francés, lo dopminium actual e ancian, e las manièrasd de foncionar a l’estrangièr dels nacionalistas francofònes.
Donc, i a d’unes Ginette dins Le Figaro, qu’explícan «farián melhor d’apréner melhor lo francés», mas pas contra l’anglés-globish, contra las lengas ditas regionalas, sempre lo mal es exterior (anglés) e interior (langues régionales). Lo popular sap pas coma la constitucion francesa de 1992, destria las lengas (apartheid lingüistic francés) e fabrica una ierarquizacion constitucionala (contrari a la nocion d’egalitat republicana), donc quora lo francés es supausadament amenaçat, son totas las lengas, lo dangièr de l’estrangièr, l’anglés o un Ernest Renan qu’explica que la perversion politica parla breton (èra supausadament un grand lingüista segon los intellectuals franceses ièr sus France Culture) ; el pensava que l’alemand èra lo dangièr per annexat Lorrena e Alsàcia.
Mas la páur la fabrica tanben una intelligencià culturala e letrada francofòna. Aital aquela casta letradorenca monopoliza las cadièras universitàrias per parlar de letras («es universal») e non pas ensenhar las lengas («es fòlclòre» e estudis scientifics de lingüistica) ; aquò perjudica a las lengas ditas regionalas que son soletas a l’interior del territòri e qu’an pas d’exterior per salvar la qualitat lingüistica de l’ensenhament. Aquò prejudica sonque, o quasiment als creòls, a l’occitan, al savosian, al francic, e als parlars de la lenga francesa (que cal pas oblidar). Lo catalan en França se salva per èstre una lenga considerada coma lenga estrangièra ; mas avèm deputats franceses per negar al gaelic lo dreit d’èstre lenga oficiala al nivèl europèu (François Mitterrand se faguèt aital d’«amics» en Irlanda-Éireann dins un famós discors al Parlament Europèu), e donc son dins lo camp de l’extremista de dreita Vidal-Quadras, vice-president del Parlament Europèu, per NON donar un ròtle al catalan al nivèl europèu, malgrat d’èstre emplegat mai que l’estonian, lo lutuanian, lo letonian, l’eslovac, l’eslovèn, lo croat, lo maltés, o quitament autanplan emplegat que lo finnés, lo danés, lo suedés, (per parlar de las lengas qu’an pas vesins mondials de pès lingüistic gròs).
Non l’anglés amenaça digun ; los francofils an de se rassegurar tanben perqué la lenga francesa e sobretot la populacion a sabut redusir –modèl cosin,ièr- las arribadas de mots (semantica) forans de manièra ortografica e tanben fonetica, e de manièra regulara l’occitan es estat una sorga, pron plan assimilada… sovent ambe l’error dels diccionaris que díson «sorga : vieux provençal». L’ignorança es dins los diccionaris franceses (Larousse, Robert, per exemple), la páur es installada dins lo diccionari coma per preparar una páur de l’estrangièr, e lo seu desvolopament. Los podèm rassegurar tanben, l’occitan lor farà gaire de mal, tanpauc, visty la desctrussion qu’an praticat pendent mai de 800 ans, coma l’indica Guaino l’immigrat arlatenc en region imperialista parisenca:
O cal dire, aont los «Angleses» an fòrça migrats en Occitània, Peirigòrd, de moment qu’i a una politica lingüistica (puja pauc a pauc, enfin), los «Angleses» de Perigòrd an una curiositat d’apréner l’occitan ; çò qu’es pas vertadierament lo cas dels Franceses que venon a Tolosa atirats pels emplecs aeronautics tolzans, anuèch ; me recòrdi lo sovenir d’un occitanista plan conegut qu’aviá migrat en Grècia, e que coma li semblava normal aviá après lo grèc modèrne e ancian, vist que viviá al país d’emplec d’aquesta lenga ; l’usina èra 300 emplegats franceses, tres sonque an trapat normal aiçò.
Non, i a cap d’amenaça ontologica de l’anglés o globish, o de la populacion anglesa, contra las causidas de la populacion de parlar tala lenga collectiva o tala autra (lo francés, l’occitan, lo catalan, lo basco, lo còrse, lo savosian, lo breton, etc.). Ne vòli una granda pròva : los «Angleses» de Catalonha (Sud) son integrats pron plan per entendre que los filhs se devon d’apréner lo catalan, coma totas las migracions en Catalonha ; i a una politica reala, mas los anglosaxons son volontaris per l’apréner. E per aiçò far, son los meteisses «angleses» qu’an amanat una revista mensuala en Catalonha per ensenhar la cultura e la lenga catalana, la revista se sona «Catalonia Today».
I a una revista anglofòna en Occitània qu’explica qué ? Çò que los Occitans an pas jamai comprès : l’occitan interessa totas las populacions que vívon en Occitània, e pas simplament çò que los nacionalistas e etnistas franceses díson «les occitans de souche», ia pas d’occitans de soca, ni una lenga occitana uniformizatriça, mas simplament una lenga unica ; l’occitan es la lenga de totes-as que vívon en Occitània.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada