Qu’es aquò la democracia ?

Mantunes m’an fait remarcar qu’èra pretenciós de pensar installar la democracia en Occitània.

Lo bilhet aqueste es per els.

Mas serà tanben utile a totes qu’an un dobte sul sistèma democratic, aqueles que li dónan un qualificatiu, coma «participativa» per exemple. Me soi sempre questionat sul tèma ; de qu’es la democracia non-participativa  ? Qué faràn los qu’an pas un pòble que vòl pas participar dins aquel tipe de «democracia participativa». Alexandre Adler parla de «dictatura planvolenta»…

I a urgéncia de ne parla, ambe çò que se debana en Tunísia e Egipte. E als consequéncias pantaissadas del costat imperialistas, qu’avèm poscut aisit dins los discorses antiumanistas dels dirigents europèus (los Estatsfils), e la partidocracia (nascuda dels mal-estats dels Estats ambe frontières naturelles).

Lo gèrme e lo kratos, pensada sobre la creacion politica a Atènas, per Claudia Moatti, me sembla donar una pòrta de sortida per la pensada occitana.

«Per Castoriadis, la democracia ateniana pòt pas èstre elevada en modèl : indúser de l’ensemble d’aqueles fenomèns un concepte unic seriá far bon mercat de sa temporalitat e de la ierarquia dels elements que ne fan partits ; e amai se pòt indúser d’un fait una nòrma ? Se tracha pas nimai per el de considerar l’experiéncia ateniana coma lo genèsi de la democracia, que podriàn en seguida estudiar lo devenir mai o mens bolegat e bordelic. Luènh d’una istòria de las idèas o d’un vision genealogica, totas doás marcadas per un perseguisme intolerador, Castoriadis vei dins la democracia ateniana abans de tot un gèrme, una origina, auriá dich Walter Benjamin, non gaire al sens que seriá fondatriça, mas al sens que foguèt la manifestacion originala d’un Idèa, al encòp inscricha ‘dins lo devenir e lo declinar(3)’, e sempre actual. gaire l'i maina çò que, d’aquela realitat, nos es realament accessibla. castoriadis amana las sorgas per çò que dí1son a un moment dich, per fin de ne tirar çò que pòt èstre utile a la pensada e l’accion politicas actualas; ‘[…] aquela Atènas, tal qu’es pensada per Tucidile dins l’Orason funèstra, foguèt inventada e pantaissada per el, un Atenian que sabèm qu’a viscut entre 460 e 400 mai o mens, aquela Atènas-quí a un sens que nos pòt parlar encara auèi’

A la diferéncia del paradigmatic que propausa imitacion e reproduccion, lo germinal reberta mantunas possibilitats que de còps se realízan, de còps damóran a l’estat virtual, de còps son doblidats, mas sempre tòrna, al fial del sègles, cada còps dins la singularitat : ‘Volèm fa nòstra paradigmes, modèls, e n’en avèm pas a imitar Atènas. Mas vaquí ; podèm benlèu far quicòm d’aquestes gèrmes, alara que podèm dificilament far quicòm de la politica dels emperaires Tang, quines que fosquèssen endacòm lo son interès istoric o socioligic, l’art remarcable qu’a florit pendent aquel periòde, etc. Gèrme en un primièr sens : en tant uqu’indici de possibilitat’ (p.180)

Clarament, la singularitat d’Atènas, per rapòrt a las autras vilas que fan títol de democracia, la seuna bizarrariá, mai atanben sa crisi qu’a la fin del Ven sègle, tot aquò ajuda de comprendre las potencialitats que pòrta l’idèa democratica.

D’aquelas particularitat ateniana, las sorgas testimònhan grandament? castoriadis auriá poscut atanben rebertar que, dins lo discors de Periclès, Tucudile parla non pas de democracia, mas de ‘aquel regime que se li dona lo nom de democracia’, tal se cerquiam de gardar en Atènas lo seu caractèr excepcional (II, 37). Al luòc de redusir l’experiéncia politica de sa ciutat a una categoria generala e a un regime tipe, Tucidile la pensa dins son extension especifica. E Castoriadis li encamina lo pas. l’autonomia ateniana es, se podriá dire, una òbra que reberta de la democracia, tal Hamlet es una òbra que reberta de la tragedia teatrala, sense qu’a els sols li recobríscan totas las possibilitats democraticas e tragicas. Se la dèu pas donc cercar a copiar, mas se ne pòt tocar l’interès pels tempses nòstres, ambe la condicion de prene atanben en compte, tal un rebors, la falhida de las nòstras experiéncias – aquela de la representacion notadament; ‘m’ai mancat matar per vos explicar, tornar e tornar, que parli pas de Grècia tal un modèl mas tal un gèrme, que nos pòt far veire çò qu’es l’exercici del poder per la collectivitat èla-meteissa, sense istòrias a dormir dreit tal la representacion, e en tota consciéncia del fait qu’es responsable del pròpri sòrt’ (p.223-224).»

Me sembla que lo paragrafa ajuda a entendre l’interès important del libre.

-°-

-°-

Umor per la «democracia» republicana francesa, centralista e jacobina.

Mas ara, decidèm de demandar als pòbles en liberacions democraticas, de los gardar totes e totas!

-°-

(3) Origina du drame barroque allemand, Paris, Flamarion, 1984. « L’origina, malgrat que fosquèsse una categoria clarament istorica, a pas çaquelà res de veire ambe lo genèsi de las causas. L’origina designa pas lo devenir de çò qu’es nascut, mas plan çò qu’es en camin de nàisser dins lo devenir e lo declinar» (p.43).