Se cal pausar la question de saber perqué los mèdias internacionals s’interessan sonque al monde arab, alara que lo chòc bancari a debutat ambe l’Irlanda, e que lo còst pel pòble irlandés es estat pron grand. L’objecte d’aquestas eleccions es de saber quin es lo responsable politic, es lo tèma del debat de TG4.
Uèi sembla que los unrests del monde arabe son descributs coma la consequéncia del liberalisme sistemic dels regimes en plaça ; la casta araba en plaça, o sortida, a causit lo liberalisme coma en Irlanda, non ?
Cal notar qu’es estat lo primièr debat televisual fòra de Bailà Àtha Cliath (Dublin pels colonialistas ontologics)… dins una cadena de lenga gaelica (per la cadena en occitan serà dins 50 annadas ?). Es aiçò lo mai estranh, Irlanda es independenta dempuèi 1921, e sonque una television en gaelic es arribat en fin de sègle XIXen, e lo primièr debat es en 2011 ! Avèm un camin de far per Occitània, pel moment avèm pas de television que pensa en Occitània, nimai dins la lenga del país… E lo personal politic es pel moment preste de parlar de l’occitan mas de faiçon compassionala, la pietat lingüistica es actualament la vision politica dels nòstre dirigent de la decentralizacion, senon auriá pas mestièr de dire «volèm veire un sol cap per bastir una politica de subvencions a las associacions», senon la lenga l’emplegariá jà dins totes los servicis al nivèls de las competéncias potencialas, senon … seriàn pas en un sistèma de decentrlaizacion, sistèma autrejat per pietat politica pel jacobinisme sense rason democratica al sistèma.
Sabi pas se lo debat se debanèt en gaelic, sembla la causa clara… car degun n’escriu quicòm. L’escrich sul tèma es dins The Irish Times en lenga originala del debat ? Zo sabi pas donc, mas vaquí l’article en gaelic, al mièg de l’anglés del jornal ; se cal recordar, remembrar que l’anglés es la lenga coloniala, coma lo francés en Occitània.
Cap jornal occitan, es de dire francofòne o francés difusat en Occitània, es uèi capable d’aver un article en occitan d’aqueste escantilh dins sas paginas.
Segon punt, lo debat es pas estat sobre lo cas de la lenga gaelica, mas suls problèmas de la societat sancièra de Éireann. Es plan una lenga collectiva, lo gaelic d’Irlanda, quitament los que párlan anglés sempre tota la jornada.
D’aquel debat, ne podèm mesurar lo camin que damora de far per Occitània, per arribar a la dignitat d’Éireann, e los d’Irlanda nos donaràn una dignitat elonhada, encara, dins mantunes meses, quora fan pujar las demandas pendent las campanhas electorals. Alara Occitània serà encara e encara laissada sul costat del passat gloriós, mas s’esperarà la dignitat. Los Irlandeses an pas esperat que Londres lor donèsse aquesta dignitat, l’an presa. E la prendre, assegura pas tanpauc una dignitat lingüistica normala.
Se d’unes vòlon pas far parallèls entre lo gaelic e l’occitan, zo farai per mantunas rasons :
- a Bordèu, independenta, las poësias europèas se desvolopèt en latin e gaelic, quora l’occitan (a l’epòca disián gascon per una lenga parlada de Lemòtges-Perigòrd al Medòc-Bordèu, dinca Roergue, Gasconha èra pas que territòris dels reis gascons, res de veire ambe los poders ducals d’Aquitània) èra just normalizat, per demanda politica clara.
- en Irlanda, lo gaelic èra la lenga clau de la poetica europèa, a Bordèu, mas per tota l’Euròpa ; çò que serà lo latin vulgar d’Aquitània ambe los Trobadors un sègle aprèp.
- l’occitan èra lenga de comèrç, coma lo gaelic a travèrs de dos sègles de comèrç atlantic.
- lo sistèma politic semblava una democracia grèga del nòrd, coma la vida publica al entorn del Parlament de Bordèu…
- los gascons d’Aquitània sabián aplicar las leis e lo dreits, quora a Lutècia los poders francs existávan pas bric.
Éireann ara
Es per aiçò que ièu de l’Irlanda ne vòli saber mai. E coma los fenestrons regionals fan de localismes teleguidats per la pensada parisenca audiovisuala, podèm pas aver una equipa de television per donar lo punt de vista occitan (avèm pas d’Al Jazeera occitan, ni pel net ni pel satellit), de l’occitan de l’oèst, sobre l’arribada del gaelic dins los debats electorals en Irlanda, Irlanda de uèi, Éireann ara.
La paradòxa es que los Irlandeses an seguit aital una installacion de l’occitan dins los debats politics en Occitània, e nosautres sèm pas capables de seguir çò que fan per desvolopar la dignitat de la diversitat lingüistica en Euròpa, car avèm pas los mèdias que cal per poder expleitar la paraula occitana del sistèma politic de uèi.
Uèi aprenèm que lo grope socialista, lo senador Courteau, es ufanós d’aver fait passar una lei al senat sobre los panèus en occitan. Midi Libre zo escriu en lenga francesa dins sas paginas. En Irlanda, los panèus son en irlandés-gaelic, TheIrishTimes escriu en gaelic per parlar d’un debat ciutadan e public sobre TG4 ; e çaquelà lo public toristic francés i passa vacanças sense èstre desrengat per las localitats escrichas dins la lenga del territòri, nimai pels avions privats de la ministra cargada d’afar de familha ; puèi ailà, es lenga oficiala dempuèi 1921… E çaquelà, la baissa de l’emplec de la lenga, fa pensar que lo gaelic es tanben en dangièr coma l’occitan.
S’una pichonèla lei se dona en orgasme per un senador, sèm bravament mai luènh de las necessitats politicas per l’occitan. Irlanda ne dona lo camin, mas an debutat l’afar del reviscòl lingüistic en 1921 ! Podèm ratrapar lo subjecte politic sobre l’occitan ?
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada