Armènia : es sus la talvera qu’es la vertat

#Armenia #GenocideArmenia #Libertat 1915, lo chaple dels cristians armenians en Turquia pòst Otomana se fabrica en plena guèrra de 14/18, devenguda pauc a pauc mondiala, ailà ambe l’ajuda tecnica del regime prussian, lo regime amic, los aligats per la guèrra Prusso-austriaca contra una autra partida del continent europèu. Lo regime Turc que seguirà negarà l’istòria dels chaples seus, chaples que son devenguts corrents un pauc pertot sus aquesta planeta al fila del XXen sègle, sobre l’esquina de comunautats umanas plan diferenciadas : Josius, Rròms, Omosexuals, Protestants, Comunistas, anti-Estalinians, anti-Lenistas, Hotó/Totsí, republicans independentistas de Lorrena-Alsàcia, Indigènes d’America (un sègle abans), Indigènes d’anuèch al Brasil, Chaples de Libèria, Chaples cristians en Argèria, Chaples dels Cristians al Sodan, Chaples dels musulmans pels Bodistas, etc. La lista del XXen sègle es longa, aquela del XXIen sègle serà autanplan longa, malastrosament segur jà.

La rason es l’ignorança e la fauta de transmission dels sabers politics populars.

Paul Froment, lo poèta, a donat una lutz particulara a la talvera, dempuèi pensi que la talvera donava la relitat d’una societat sancièra, mas quora un subjecte politic se dèu d’èstre tractat, es tanben sus la talvera que se trapa la vertat, Istinia e Pravda coma díson los Russes.

Ieu ai sempre pensat que l’esquerrisme capborrut que pensa pas l’istòria de las esquèrras o dels regimes etiquetats d’esquèrra, èra un dangièr per l’umanitat, dins un programa de fRance CULture, lo concepte armenian de «viure a l’”ompra” de Lenin» trapa una descripcion pro aisida d’entendre. Pròva del dangièr d’un militantisme comunista, pastat de sovietisme, avuglat per la propaganda sovietica (coma l’es anuèch del Putinisme), e que, encara anuèch, a semiat un pauc pertot dins los gropusculs esquerristas d’Occitània (Libertat) o Catalonha (CUP) ; per aquestes escampilhats de la memòria umana, lor conselhi d’escotar aquel programa :

Dins lo camp dels etnistas de l’occitanisme (Partit de la Nacion Occitana, Fontanistas), conselhi d’escotar un autre programa, perqué la «damorança de l’espasa» es la resulta clara del netejament etnic modèl turc ; tanben dins lo programa de fRance CULture, s’i parla dels problèmas de transmission de l’identitat e de la manièra qu’una societat masclista (coma l’es la musulmana) fabrica problèma per las generacions futuras, sobretot per aquelas qu’an de s’amagar aprèp un chaple (se cal imaginar en Occitània, al XIVen sègle quand lo protestantisme arriba aprèp lo catarisme, e totes los sègles aprèp) :

D’aquel programa, se podrà entendre qu’un Estat etnicament pur es impossible e, Euròpa, nimai pertot sus aquesta planèta. Mas cal bastir un Estat de la laïcitat, sul modèl occitan, que respectèsse totas las manièras d’èstre, tot en imposar par als autres regimes juridics que toquèsse a la libertat d’expression de totes los gropes de la societat, femnas ges oblidadas, amagadas.

Puèi als dictator de la violéncia per resoldre los problèma, Hrant Dick matat, es un sant democrata, que nos cal pregar d’aver en memòria, per sempre. Agòs es sa revista.

Lo programa installa clarament la diferenciacion entre la ciutadanetat (la lei dins l’Estat, e son respecte) e la nacionalitat (desligada de la religion, lenga e cultura reconeguda e respectada oficialament). Es la linha politica describuda per un Cornelius Castoriadis dins son trabalh de recèrca per l’etimologia dels mots, e las istòrias de l’emplec dels mots; son elements basics per la pensada occitana modèrna.

Aquestes tres programas longs de fRance CULture an fòrça a aprendre a un fum d’occitanistas, capborrut de la teoria jacobina francesa, principalament a esquèrra, mas pas sonque, catolics o prega-diu del cristianisme occitan ; i a tanben ancians o actuals comunistas.

Se cal imaginar Marselha coma una capitala occitana, mas tanben coma la capitala d’aquela Armènia qu’a suportat coma Occitània, totes los castigs politics dels totalitarismes de la Mar blava dels Mòrts o migants d’anuèch e dels passats. Marselha es la talvera de la memòria viventa dels pòbles mesprezats en Miègterranèa. E los Armenians son albergats en Occitània, per viure al país nòstre, e son pas los sols. Quí los infòrman a Marselha del castig francés sobre Occitània ? Es sus la talvera de la coneisséncia que se trapa la vertat ; paul Froment : «es sus la Talvera qu’es la libertat», païsan de Pena d’Agenés que se suïcidèt a Lyon, per èstre pas sordat francés forçat. La talvera francesa mòstra gaire sens que sa similitud al regime dels «Joves-Turcs».

Las colors armenianas a Marselha me fan pensar a-n aquela talvera de la memòria umana, universala memòria que la devèm tanben transmetre en lenga occitana.

Mas l’armenian es lenga oficiala en Armènia orientala, e tòrna a l’ensenhament en Armènia orientala. Mas l’Armènia (Orientala, diapòra, ciutadana e democrata) tòrnarà l’identitat armeniana a la populacion «a l’ompra de l’espasa».

-°-

E aqueste maitin, Vilaweb (en catalan), tòrna publicar l’article del 02032015, per informar Catalonha del genocidi d’Armènia.

-°-

Un pòble ferit jamai abandona sa memòria, e los turiferaris pagaràn un jorn.