Questions a l’occitanisme modèrne

I a mantunes occitanismes, es normal ; la diversitat es la democracia; mas un occitanisme sense la lenga occitana existís tanben. Es una causa qu’ai jamai compresa. A 21 ans ai decidat d’apréner l’occitan, m’a costat personalament (dins causida de ma vida personala, e en moneda), mas i soi arribat !

Dins l’occitanisme sense la lenga, podèm destriar dos biaisses de far : – aquel que pensa que la lenga es important e que la cal sosténer, – aquel que pensa que la lenga es sense utilitat. Ni l’un, ni l’autre, me sembla coërent. dins los dos camps se trapar mai que tot professors, la paradòxa occitana es que l’occitanisme se basa sobre una majoritat de professors.

Lo segond es mai o mens un extremisme nacionalista en préner lo modèl escossés, mas en doblidar lo modèl gallés, o las dificultats irlandesas. Mas es tanben lo revelador de l’inexisténcia d’una logica nacionala que se vòl etnista, sense la lenga ! L’ esquizofrènia es aquela, l’etnisme que se vòlon los portaires, explica que cal un Estat independent per cada territòri que s’i parla una lenga (en doblidar los pòbles migrants, e en lor cercar un territòri per confirmar la lora teoria), puèi zo díson en francés en Occitània, díson una politica en francés per explicar una via que son pas capables de préner (en vint o trenta annadas d’occitanisme). Aquò amerita un passatge al mètge especializat !

Aprèp ai jamai vist un occitanisme, encontrat dins las annadas 1980 en Agenés, qu’aviá jamai integrat l’occitan dins las familhas, cap transmission dins la familha. Las enquèstas lingüisticas (2009 en Aquitània, e 2011 en Mièdgia-Pirinèus) ne fan la confirmacion ; es una normalitat occitana. Se escrivi aquel blòg es justament per aver una practica de l’occitan, correnta ; perqué ? Perqué a Tolosa es impossible de virue en lenga occitana, malgrat 40 annadas d’ensenhament en universitat, malgrat tres calandretas, doás escòlas bilingüas (tròp pauc donc per una ciutat de 4ena vila de fRANÇA) e malgrat una densitat d’occitanisme importanta.

  Dins l’argument de l’esquizofrènia del PNO –benlèu pas totes, zo cal esperar- podèm tanben notar que cal «èstre seriós per s’adreiçar al pòble», entendut dins la boca d’un Jacque Ressaire, e donc zo far SONQUE en francés (o quitament complicar las causas que interdire a l’occitan lo seriós que cal per exprimir la politica) ; mas concretament los pòbles que s’i vòlon adreiçar, semblan mai avançats que las loras pròpris semanticas politicas (enquèstas lingüisticas recentas), o la prepausicion politica que se vòlon portaire (una nacion = una lenga = un territòri). Es clarament ni la via Quebequesa, ni la via basca, ni la via catalana, etc. En Corsega l’ensenhament de la lenga es sistematica, aquò garatís çaquelà pas emplec e la visibilitat correnta, jà. Jamai lo modèl còrse es estat reprès per un programa electoral en Occitània, perqué ? Es que zo coneisson quitament, dobti. La coneissença es una causa paura dins l’occitanisme modèrne ; lo PNO farà pas excepcion, es domatge.

Aquel camp fabrica una ideologia al modèl francés, un Estat = una lenga, França es l’etnisme d’expansion, aplicat per la règla legala, contra la vida lingüistica normala dels pòbles que faguèron del 1er 14 julhet la Fèsta de la Federacion dels pòbles de França, 1791. Lo modèl francés es devengut puèi un nacionalisme assimilador, netejament lingüistic (Abbé Grégoire, Maurice Barrès, Ernest Renan), qu’es devengut expansionista per fRANÇA, e una elita redusida, causida ambe diverses mòdes mai o mens democratics, al fial dels dos sègles en seguida. Alara que l’istòria d’Occitània explica que doás lengas pòdon sobreviure sobre lo meteis territòri e l’occitan ne podrà èstre la clau juridica, l’occitan dins totas las variantas lingüisticas (se cal questionar perqué Joana d’Albret, la reina de Navarra a installat lo F en Bearn per èstre mai prèp del latin, e zo faguèt en zo dire, èra una poltiica lingüistica clara ; un modèl europèu jà, contra lo modèl del taïdor Enric III de Navarra que se faguèt una messa catolica, el lo protestant- per aver un poder mai bèl e parisenc, contra lo pòble de Navarra). Cal fugir lo modèl francés, del netejament lingüistic, mas trapar una dignitat lingüistica e modernitat a la visibilitat de l’occitan ; aiçò lor sembla complicat de compréner.

Es per aiçò que soi de mai en mai elonhat d’aquel tipe de pensada politica occitana.

Mon elonhament es tanben basat sobre lo principi de realitat economica, ai une formacion basica en economia, vertat ; ai rarament vist un ciutadan de formacion economica, comerçanta, agricòla, financièra, industriala, medicala,  o de dreit (fòra sistèma professoral e foncionarial en general), aver un discors occitanista clar ; es que cal alara abandonar la semantica ‘occitanista’ ? En opausicion a mantunes occitanistas de Gasconha, o cresi pas ; es pas perqué l’occitanisme es pas sobre totas las vias de la societat que cal abandonar la semantica ‘occitanista’. Lo sistèma professoral e foncionarial aguèt e auriá rarament una vision economica de la vida en Occitània ; aquò vòl pas dire liberal (escòla economica de Chicago) al nivèl de la pensada politica. Segur que lo romantisme, las letras a l’extrèma, mata grandament l’occitanisme modèrne, en lo plaçar darrièra los pantaisses de las unicas decisions politicas (lo servici public o lo partit, ambe sos militants) per far viure Occitània, e sonque aiçò, o benlèu tanben lo salvador que podrà pensar per els, al modèl francés (encara) ; mas sabi tanben que l’occitan serà pas salvar sense intervencion politica, tota la societat pas sonque los professors, es evident; e al meteis moment avèm de la part dels Occitans ‘normals’ una abséncia de seriós per exemple dins una nòrma grafica per l’occitan, per exemple en abandonar las illusions personalistas, nombrilistas ; una abséncia de saber global sobre Occitània, en limitar sovent a la creacion musicala, e en oblidar pas la diferéncia entre unica ambe diversitats e unifòrma ; se vei pas las grandas populacions per apréner a escriure correctament l’occitan, per l’aver vesedor al novèl que lor tòca, en se prendre en carga dignament.

FRANÇA ganha sempre en espansionisme quora : Triste es lo cèl d’Occitània.

-°-

Vesèm aquí que l’occitan es emplegat per fabricar una memòria lingüistica occitana, en Peirigòrd e per doman. Per un futur que l’occitan serà emplegat per de causas autras e variadas, per la modernitat.

Lo trabalh es estat fait en Roergue e Carcin bais, ambe l’ajuda dels departaments. En Comenge, Corserans e Bigòrra, Gasconha donc, l’afar es estat fait ambe l’ajuda europèa, perqué non lo departament ? La question se pausa… d’una non responsa departamentala en Nauts-Pirinèus, Nautas-Garona e Arièja.