Hestiv'Òc, incidiós plaser bearnés

I soi estat doás jornadas, dijòus e divendres ; sempre utile e interessant antropologicament ; «cal pas far de politica» m’es estat dit tres o quatre còps, benlèu lectors o lectriças regulars del blòg aquel, mercés a els donc. Ai agut al «medish» temps l’impression que la populacion espera dels politics coma una dignitat assumida e mai prigonda, mai enraiçada, mens virtuala o de festenal d’estiu.

M'agrada d'anar al festenal occitan lo mai popular d'Occitània (3 còps i soi estat), lo mens «bobo» dels festenals occitans, mas tanben zo podèm gaitar coma un festenal occitan normal, que la «normalitud» li pega incidiosament, sense formulacion, al pè.

Hestiv'Òc a fabricat la setmana passada los dètz ans d'un festenal debutat ambe André Labarrère, e perseguit ambe François Bayrou, es un festenal que pega a una classa paulina que vòl despertar la lenga occitana del clòt que lo sistèma politic l'a plaçat ; parlan de cultura bearnesa dins los devís en francés sul bacon de la comuna. Mas coma fabricar un festenal popular e sense causas incidiosas politicament, ambe l'ajuda de subvencions, e ambe la dificultat d'aver una populacion que de l'occitan de Bearn n'an qu'una vision compassionala (mas practicada per natura bearnesa, transmetuda realament), dab la vision del suplement d'anma costumièr en Occitània ; la populacion de Bearn, assimilada en 1792 per un vòt del Parlament de Navarra, sembla fòrça a la Comtea de Nissa, assimilada en 1860 per un referèndum manipulat. Lo Bearn, es la granda diferéncia ambe Iparralde, que èstre basco es ontologic a viure en Iparralde, alara que èstre Bearnés es un suplement de l'èime nacionalista francés. Lo que paga mana, e França paga a Pau, encara, de moment que la casta educada o a decidat aital ; aital, donc, en setembre 1792 quora lo Parlament de Navarra a votat la sotmission al legal parisenc (parier en Avinhon a la meteissa data), lo nacionalisme francés explica aiçò per la fin dels privilègis, es de dire la fin de Navarra coma Estat que la legalitat se votava a Pau.

Hestiv'Òc, tot en èstre un festenal despertador de l'èime de Bearn, Biarn tanben, es tanben un festenal qu'es pas -coma díson en Biarn- es pas un festenal «Bearnés cap-e-tot» ; l'expression l'a reviscolat l'occitanisme de las annadas 1980, mas es pas encara aplicada al sègle que seguís a Hestiv'Òc.

Plan segur, i aurà un biais bearnés d'èstre content del festenal, es normal ; totas las associacions bearnesa i son al festenal ; mas aquí soi pas aquí pel concènsus, soi aquí per far avançar la pensada, non pas dins l'extremisme, mas dins la normalitat qu'an jà comprès en Catalonha ; aquesta normalitat es la dignitat.

A quin moment, Hestiv'Òc a fautat, gaire sovent ; son simplament indicis, incidiós, non formulats, mas que fan pron pensar ontologicament a l'èime real del Bearn, dignament comparat a Iparralde, díson País Basco a Pau.

Debutèm ambe una fòto comparada, e ma recerca en un jorn d'una explicacion :

1 / las bandièras francesa e europèa son estadas sortidas dins la jornada ; l'explicacion donada per François Bayrou, el-medish, «es una question tecnica», aquela responsa sona plan l'administratiu, un pauc coma a Bordèu o Tolosa, o Montpelhièr, quora la tecnica explica que l'occitan es impossible dins lo tramvia, alara qu'a Bordèu 10 autras lengas èra possible.

2 / la bandièra francesa a una explicacion, per èstre a la matinada plaçada e al vrespe sortida ; mas aquò es una istòria del Bearn que vòli pas despertar per non pas èstre tròp long ; lo Bearn son garrolhas de las grandas que fan que François Bayrou crida a l'unitat per sarvar la lenga de Bearn. Cal plan d'argument al politic per non pas èstre actor, el-medish, del reviscòl lingüistic sul modèl Qebequés o Catalan, o ….Basco.

3 / la bandièra europèa es estada sortida ; e al «medish» moment los discorses dels politics explicavan que cal èstre dubert e que las montanhas son abaissadas ambe aquel festenal ; en reire-fons, i a lo replegadament etiquetat pel nacionalisme francés, replegament per «èstre bearnés cap-e-tot». E me semblava que abaissar las frontièras en Bearn aviá un gost de pro-Europèus ? Tot en estar coma lo president Labazé pro fòrt per la «bearnitud».

Hestiv’Òc es una animacion de carrièra, aquí lo mercat cobèrt de Pau ; o conselhi per anar crompar las «andouilles bearnaises» que son mai que tot joièls de la cosina occitana, bodin blanc sul modèl del vin dolç del rei, Juranson.

Hestiv’Òc, acompanhat dels «Commerces Pau», a assajat d’animar la ciutadan al delai dels endreits toristics. La fòto indica la canta de la matinada de dijòus dedins lo mercat cobèrt. Causa de desvolopar, e perqué pas de restaurants en restaurants dins al vrespada, la serada e puèi la nuèit de Pau ? Perqué pas far participar tot Pau, a tot moment de l’Hestiv’Òc, puèi serà lo temps de far trabalhar lo sistèma politic, aquò se sona oficialitat…

Passèm a l'ipocrisia de las subvencions que fan tanben lo modèl dels festenal occitan ; ambe una administracion que governa lo nacionalisme francés en Bearn, es normal que l'ideologia nacionalista francés fasquèsse paur, dinca perturbar lo festenal, sempre de faiçon incidiosa e jamai formulat, per pecat de lèsse majestat, l'elegit li cal daissar l'illusion que governa en sistèma jacobin, e alara l'administracion es granda fòrta sus aquel tèma.

(veire bilhet precedent)

Donc lo francés arriba aquí o ailà pendent lo festenal ; son d'unas pèrdas de linha editoriala que fan argument al moment de demandar la subvencion.

D'unes me diràn qu'es tirar las plumas a un uòu, mas son indicis qu'ai confirmat a la glèisa de Sant Martin … lo sant dels pelegrinatges franceses.

Hestiv'Òc prepausa una messa en bearnés lo dimenge a 11h00 ; totas las activitats de la glèisa de santMartin son indicadas a l'entrada, levat la messa a d'Hestiv'Òc, e segur que dèu èstre un grand moment d'union e convivilitat basco-bearnesa, mas pas pron per l'aficar. Es interessant de veire que quitament la Glèisa oficiala francesa a abandonat o benlèu jamai emplegat la semantica «Pyrénées-Atlantiques», es benlèu la fauta dels Bascos (?)…. Car pel Bearn, la causa frena pas, perqué ne son ambe Pau la capitala…. «Bearn cap-e-tot».

Per oposicion, i a botigas per s'aficar, e o fan a la mesura de l'engatjament militant, economic, politic o associatiu, vaquí tres exemples :

Ai tanben remarcat l'evolucion a l'ofici de torisme, Hestiv'Òc es pus lo grand absent, pas brica (gaitatz lo document fotografic) e quitament quora se lor parla en bearnés (cal dire aital en Bearn), i a pus la critica incidiosa de las primièras annadas, veire l'abséncia de comunicacion a la barra de l'arcuèlh ; pron plan al contrari, i ai poscut far fotocopiar las paraulas de las «cançons de Bearn e Bigòrra», en nègre e blanc (ambe totas las excusas que cal per non pas l'aver en color) ; es un vièlh document per l'exportacion de la cançon de Bearn a Tolosa, per una manifestacion ; estranh, aquel document, a donat absent los «Bèth Cèu de Pau», coma se lo Bearn cap-e-tot se deuriá pas exportar ; es encara un element que Iparralde non farà, son Bascos e l'exportacion de TOT çò de Basco es exportable, i a pas seleccion.

Fins finala, Hestiv'Òc es un festenal qu'es preparat per recebre tota Occitània, que la plèja serà convidada, mas serà pas un problèma per aver l'identitat bearnesa valorizada, mas o saurètz, e pauc a pauc aquò cambiarà, serà per la debuta del sègle XXIen un suplement de l'anma francesa, lo «Bearnés-cap-e-tot» d'Hestiv'Òc. Sèm en Bearn, non pas en Iparralde. Lo Bearn es exotic dins los Pirinèus, perqué es encara nacionalista francés.

Mas lo Bearn, capvira sistematicament, Hestiv’Òc i cal anar per melhor entendre que lo Bearn es una causa bravament politica :