1 / Positivèm ! La propausicion d’una mapa de França continentala europeana per illustrar los ensenhaments de las lengas de França es una bona causa. Se notarà que tal pels sites UNESCO de la Réunion, s’oblidarà las autras lengas de las colonias d’oltra-mar… s’oblidarà sobretot d’en far un tablèu mai important que las lengas europèas ; car, concretament, lo maorés, lenga parlada per 99% de la populacion, es en dangièr dempuèi la departementalizacion de Mayotte, per exemple ; pròva que la colonizacion es nommada ‘départementalisation française’ dins una França entre Madagascar e la rèsta del continent african.
2 / Se Pòt resumir l’estatut de las lengas de fRANÇA a la lora vision per un sistèma politic francés e de l’ensenhament ?
3 / Se pòt resumir las lengas regionalas, a un polit paragrafe sul breton ? Dobti pas de las coneissenças sul subjecte. Perqué lo lòbi breton pausa alara de mai en mai de problèma per melhor comprendre las autras lengas de fRANÇA ? Es pron eficaç, es pron plan, mas al nivèl comunicacion del ‘problème français’ sobre las lengas aquò perturba lo messatge per las autras lengas en dangièr ; cela maquille, involontariament, la situacion reala per las autras lengas ; aquel breton fa pantaissar la dreita e las seunas famosas raiças 'gauloises'... Aital, val melhor parlar de ‘langues régionales’ per evitar de parlar de l’ensenhament de l’arabe classic, arabe pur coma pensa l’annarhda (l’arabe del Còran, çò que dèu un pauc favorizar mantunes integrismes, en contradiccion sancièra ambe l’emplec lingüistic de las populacions concernidas e de la laïcitat o neutralitat de l’ensenhament) al luòc dels arabes realament parlats per las populacions immigradas o supausadas aital, o las populacions qu’amerítan atanben una valorizacion lingüistica (arabes dialectals, ebrèu, armenian o amazigh) ? Alara que l’emplec de la semantica ‘langues régionales’ serà eliminada dels tèxtes de las tecnocracias ensenhantas, benlèu que las lengas, totas las lengas, seràn alara una aisina de desvolopament de las activitats economicas ? Se parla plan d’ensenhament, mas cal anara al delai ;Es alara que se pòt parlar de ‘langues régionales’, territorializadas e istoricas, migrantas, fRANÇA plurala (famosa) ; mas alara se pausa lo problèma de quina istòria parlèm ? De tot biais aquò’s pas istòria ensenhada dins las escòlas del nacional-expansionisme parisenc.
4 / L'occitan es pas una lenga regionala, d’un espaci administratiu francés, es oficial, en bona companhiá, dins un Estat europèu e quasiment oficial dins tres autres del planèta (Aran, La Guardia Piemontesa, Valada Occitana de Piemont, Pugüé en Argentina, Monaco/Mónegue), es parlat dins mai de 8 regions administrativas francesas ( Lemosin, Auvernhe, Peitieu-Charenta, Ròse-Alps, PACA, Lengadòc-Rosselhon, Aquitània e Miègdia-Pirinèus), mas atanben per un fòrt grope lingüistic en region parisenca, londoniana e quitament barcelonina. I a pas lenga mai amenaçada al nivèl europèu que l’occitan ; espèri un jorn que l’Estat francés prendrà consciéncia –parier que per Palestina a l’UNESCO- de l’interès de l’occitan. L’occitan, la lenga dels Trobadors, politicas e de las sciéncias umanas, pausa un real problèma a la pensada nacionalista francesa, nacional-expansionista ; es per aiçò que mantunes gropusculs la vòlon aboçinar per que se fasquèsse al melhor per la nocion de ‘langue régionale’ si estimada pels mèdias papièrs, Le Figaro per exemple, e per l’administracion centralista, aquela d’en Luc Chatel, o aquela de la partidocratie jacobina atanben.
5 / La diferéncia lingüistica entre l’occitan ensenhat e l’occitan natural desapareis de moment que los locutors naturals aprenon l’escrich occitan. L’escrich occitan data de las annadas 950/1050, e foguèt modernizada dempuèi las annadas 1950 fins ara. Foguèt modernisada ambe grand seriós, per professors de totas formacions e aquesles professors amerítan una granda valorizacion per las institucions politicas occitanas, e per l’Estat, mas atanben per l’UNESCO. L’intercompreneson dialectala desapareis atanben de moment qu’un mèdia radiofonic amana la carga dins un emplec jornalièr e de contunh. Alavètz, Radio France a pas cap programa –estacion de ràdio sancièra- en lenga occitana, cap ; la BBC ne pòrta de quatre a cinc tipss, per las lengas territorializadas, e mantunes autres per las lengas non-terriorializadas: irlandés o gaelic, ambe Foyle, Gallés de Wales, Scot en Escòssia, e gaelic d’Escòssia, mas atanben segurament en Manxés, en FM e numeric [DAB] ; lo hurdu per exemple [BBC Asia en numeric sobre tot l’Estat reial britanic]. Se pòt atanben prendre l’exemple de la RTBF ambe lo programa en lenga alemanda, la radio neerlandesa ambe la lenga frisona, etc. Totas las cartas del dich “service public” de radiodifusion parisenca indícan que devon far un esfòrç, mas cap institucion poguèt acarar las flaquesa de e castigar Radio France per las seunas abséncias de politica reala per l’empelc de l’occitan sobre las antenas decentralizadas, ni en FM, ni en RNT-DAB ; lo recrutament se faguèt sempre al nòrd de fRANÇA per aver animadors al sud, o Frnace Bleu s’installa a Tolosa mas cap politica es prevista per l’occitan lavat la supression d’un programa en OM, per exemples. L’Estat francés es plan membre de l’UNESCO mas l’UNESCO li demanda res, cap compte sul tèma del seu patrimòni lingüistic.
6 / L’intercompreneson generacionala es una dificultat a cada còp que la lenga a agut d’èstre modernisada de faiçon non lineara, un voide istoric, lo voide es sistematicament una repression politica ; tot lingüista n’en poirrà donar exemples, Gallés, Breton, Basco, per exemple europèu, mas se podrà atanben véser las lengas dichas amerindiana ; aquestas lengas an totas suportat mantunas repressions lingüisticas, e al moment de l’establiment d’una nòrma escricha, lo chòc lingüistic foguèt similar que per l’alsacian o l’occitan. Es plan evident que se los locutors del francés del XIVen sègle venián d’entendre e legir lo francés de uèi, atanben aurián mantunes problèmas, e segurament mai bèlas. Es plan evident que l’ensenhament de las lenga spausa un problèma en fRANÇA, mas atanben l’ensenhament del francés (aquò’s pas una question d’ortografia o de dictada televisuala)…
7 / L'occitan ensenhat dins las escòlas (Calandreta per immersion lingüistica e escòlas faiçon E.N. per dichas per eqüitats lingüistics) es l'occitan local, es de dire lo provençal, lo gascon en Gasconha, lo lemosin en Lemosin, l’auvernhat en Auvernhe, lo lengadocian en Lengadòc. L'inter-compreneson es sancièra, es quitament lo ligam que farà que l’occitan serà un pont lingüistic entre totas las lengas latinas, un vertadièr pont entre las diferéncias lingüisticas.
8 / L'ensenhament de las lengas dichas regionalas an pas jamais fait qu’ajudat l’intercomperenson melhora de la merdica escritura del francés academic (lenga elonhada dels locutors vertadièrs, atanben). L'occitan ajuda per escriure melhor lo francés ! Malgrat tot çò que pòdon pensar los nacionals-expansionistas franceses. Mas cal atanben notar que l’ensenhament de las lengas de fRANÇA es atanben un autre problèma tecnic ; s’ensenha las lengas tal coma s’ensenha las matematicas ; perqué ? Perqué se las ensenhan tròp tard. Las escòlas en lengas de fRANÇA an aital provat que l’ensnehament de las lengas abans 7 annadas ajuda a la coneissença de tot sistèma lingüistic, e elimina la pesuga malautiá francesa sobre l’ensenhament de las lengas, la mediocritat francesa sobre l’ensenhament de las lengas (per èstre clar).
9 / Aquel article es legitimista ; accepta tala una realitat las estadisticas de l’Éducation Nationale ; òr, aquelas estadaisticas son faussadas, de la meteissa manièra que parlar del nuclear pre AREVA es faussat. Es possible d’aver una realitat de la demanda en lenga regionala sense passar per los que ne fan l’emplec, lo trabalh, la remuneracion ? E se los pòt comprendre, son dins un sistèma que ne vòl pas –dinca ara d’aquestas lengas- e donc los lors pòstes son ligats a las chifras importantas a propaus del nombre d’escolans o eslhèvas que seguísson mantunes cors d’occitan ; mas concretament, fauta professors e pòste de CAPES ; fauta resorgas per respondre a la demanda, e la demanda deuriá recebre una responsa non pas en foncion del sistèma d’ensenhament (privat, public o associatiu en lor laissant lo ròtle de propausicion), mas deuriá èstre en carga per una administracion diferenta que se cargariá de la melhora solucion per respondre a la demanda e trapar una eficacetat en fasent cooperar los sistèmas ; car per l’Éducation nationale: siam segur que se tractèsse pas sonque de mantunes corses de cant o de dansa ? D’aquel fach la mapa propausada pòt sembla importanta per l’occitan e l’alsacian, òrn l’alsacian (alemand d’Alsàcia) es ensenhat sobre dos departaments, l’occitan es ensenhat (ambe mantunas donadas que se pòdon considerar coma dobtosas) 32 departaments, mal ensenhat en general, donc. L’occitan es la segonda lenga de fRANÇA ; deuriá aver una politica d’Estat, una politica consensuala e dinamica, aprèp aquelas del francés e dels seus parlars locals, pel nòrd de l’Estat. Se i aviá agut una presa en compte politic real de l’occitan ensenhat dins lo sistèma francés, i auriá mai de un milion d’eslhèvas, e los pòstes de professors serián donc lo segond tipe de pòste en fRANÇA aprèp lo francés.
10 / Del fach de la linha 6/, se pòt donc escriure qu’i a pas de politica per l’ensenhament de l’occitan, ni al nivèl regional (decentrlaizacion, car ne son pas los mejans dinerièrs, los budgectes, ni quitament una vision globala car una abséncia inter-regionalitat, pauc a pauc arriba çaquelà, cap mençon dins l’article de Le Figaro), ni al nivèl de l’Estat. Sembla que l’article doblida grandament la politica portada pels Conselhièrs Regionals ; mas, Zo cal pas oblidar dins als redaccions parisencas o dins los ministèris de l’Éducation Nationale ? Zo cal mençonar que l’estudi de Luc Chateles aquí per emplenar un voide, per poder respondre, sempre autanplan maladreichament, a la demanda de RDV dels elegits sul subjecte ? Los retorns administratius son autanplan coma se AREVA explicava que lo nuclear es pas dangierós, se ne pòt satisfaire aver granda fisença ?
11 / L’ensenhament de las lengas de fRANÇA es pas la sola politica que fasquèsse porpausar per salver las lengas aquestas. Se podrà alara informar lo ministre que lo gaelic d’Irlanda es oficial al nivèl europèu, e ensenhat dins totas las escòlas irlandesas, un pauc parier que lo còrsa, mas a pas trapat un emplec dreissent que quora l’Estat l’a mediatizat, l’a emplegat, l’a veïculat, l’a modenrizat ! Es que cal un Estat en Corsega per aver d’elegits q’emplegèssen lo còrsa dins las loras campanhas electoralas ? Se podriá dire sense qu’en còrse la lenga es coneguda, es ensenhada per totas las escòlas primàrias, es de dire al bon moment de la vida umana.
L’article del Figaro es orientat (o zo prendrà aital – estimi plan los guillemets dins las volontats d‘en Luc Chatel, qué signifícan dins aquel cas ?), mas es un signal d’en naut per explicar que trabálhan sul subjecte, se vòl l’illustracion de l’òbra de la majortat politica en plaça a París… pauc abans las eleccions, o pauc aprèp una demanda de RDV dels presidents dels Conselhièrs Regionals Mas l’article amistós indica atanben que semblan pas aver comprès sancierament lo subjecte ; ‘ils’ son aiçí, l’autor de l’article e los actors en naut de las directivas per aquel ensenhament.
En resumit, l’estudi per en Luc Chatel serà alara incomplèta car lo sistèma pensa las lengas e lo lor ensenhament de faiçon … mal biaçuda. E lo sistèma descriu pas çò que fai pas, e a pas jamai volgut far ; Òr, una politica d’ensenhament de las lengas dèu passar al delai de l’Éducation Nationale, malastrosament benlèu mas es ontologicament atanben, se las volèm salvar, tal l’UNESCO nos l’aviá indicat que caldriá.
Puèi Le Figaro podriá far un fuelheton, a talament la costuma d’escriure mantunas legendas sul tèma aquel : I aurà bravament mai de far qu’un pichon article publicat tardièr dins la nuèit, en pensar als gaulois.
Informacion en francés sobre las lengas en fRANÇA.
Sobre lo blòg L’Agaça avètz la traduccion en francés.
E a la seguida dels articles critics (farèm de buzz per Le Figaro), lo redactor Internet de Le Figaro insistís dins l’expression de sa pensada nacionalista d’expansion, ambe la question següenta :
Cap lenga es utila, lo francés pas mai que las autras… Mas l’anglés es de mai en mai utile pels lectors del site Internet de Le Figaro. May be not ?
-°-
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada