I a mai o mens 4 ideològues encara vius dins lo cap dels occitanistas d’anuèch, o dins l’accion politica de d’anuèch, tota critica sobre els e adreiças als afidats sembla impossibla a l’ora d’ara. Quora se critica l’un o l’autre, sovent en una paret d’incompreneson qu’arriba, que puja, e lo linçòl es tirat, te parlaràn pus. Es una decision directe e clara, sès devengut enemic de l’ideològue prezat ; son devenguts lo pal d’una quasi religion politica, coma sola fRANÇA ne sap bastir.
Bè justament, lo risc es de prendre partir e d’aver sobre los 3 o 4 mai o mens ideològues d’Occitània, totes mòrts, d’aver un punt de vista d’anuèch, e per bastir lo futur e benlèu evitar las enganas passadas. Me sembla que cal despassar la literatura de Joan Bodon sul tèma, cal parlar politica directament.
Lo primièr d’aquel es François Fontan, sembla que la critica fosquèsse dificila dinca mai o mens cinc annadas. Fontan es l’etnisme aplicat pertot sus la planèta e que cal saber digirir dins son entièr. Mas lo problèma, coma pels autres, son las interpretacions e las consequéncias dels seus escrits sobre l’accion dels afidats. Per exemple, al nom de l’etnisme lo PNO a refusat de comunicar sobre l’independéncia de Montenegro, e çaquelà lo pòble de Montenegro a votat per son independéncia, democraticament ; lo refus de comunicar se trapa alara dins lo camp borbonista dels Espanha, Aznar e Gonzalez per exemple ; la teoria fontaniana es donc mai fòrta que la decision d’un pòble ; me sembla jà lo primièr problèma de l’aplicacion de las teorias de Fontan. Lo segond problèma es puslèu dins una societat que las migracions son la nòrma, es de mai en mai complicat de determinar los Estats sobre la nocion unica de la cultura e de la lenga, sobretot qu’aiçò cámbia a ritmes diferents, coma l’explica l’antropologia modèrna. Aquò segur, l’idèa podiá mai o mens passar abans la debuta del XXen sègle, mas ara al XXIen : las causas son bravament impossiblas de mestrejar tal que el las aviá pensadas 50 annadas aprèp la debuta del sègle XXen.
Lo segond es Robert Lafont – Robert Lafont estimi fòrça sa literatura, foguèt un grand de la literatura occitana del XXen sègle, mas los escrits politics semblan un pauc en retard sobre la maquina politica, sobre l’actualitat (benlèu la fauta dels editors). Èra un òme d’accion, es clar, quitament se fasiá tròp fisença al sistèma universitari per capitar un projecte ; li agradava pas los òmes d’accions qu’aviá pas la garantia francmçonica o la garantia dels diplòmas uiniversitaris. La principala flaquesa de Robert Lafont es de pensar que la teoria iuniversitària podriá far virar lo monde occitanista tot solet, s’enganèt aital ambe la fondacion de l’IEO. S’enganèt sobre aquel plan, e donc s’enganèt sobre mantunas causidas politicas, coma per exemple lo sosten incondicional a François Mitterrand ; aquò formèt lo trauc politic de las annadas 1983/1989. Aurà jamai poscut arribar a las afars de decentralizacion, malgrat una volontat egòcentrica autanplan bastida que la del Georges Frêche, es benlèu per aiçò qu’an jamai poscut s’entendre, tot en estent del meteis biais de far foncionar la politica.
Lo tresen es Fèlix-Marcel Castan – aquí lo problèma es que las teorias de Fèlix-Marcel Castan son de granda qualitat, mas sortida del contèxte politica seu, válon pas res, o son de gaire utilitat (i a melhor en Euròpa sul tèma, Cornelius Castoriadis, Jünger Habermas, Monserrat Guibernau, etc) ; aital los adeptes de Castan, los diches Castanistas, son devenguts centralistas franceses, segur que Castan l’èra mas dedins lo PCF ; vist coma foncionava lo PCF, en saber la vida d’un catalan André Martí o podrèm melhor entendre ; donc a pensar que los afidats o adeptes (-que cal pas criticar perqué vos farà la morre nègre longtemps) son encara a bastir un PCF occitan centralista e nacionalista francés, sense aver vist que la paret de Berlin èra tombada (pensi que n’an pas las capacitats per crear lo partit, mas per frenar lo desvolopament d’una pensada autonòma occitana, sí, amai frenar las relacions productivas ambe Catalonha), lo Castanisme es pus d’actualitat, vist que lo PCF a bravament fait d’esfòrçes per entendre lo dreit a l’autoliberacion dels pòbles, l’autodeterminacion marcada a l’ONU, sobretot dempuèi que Moscó guida pus la linha politica dels Parisencs, e donc an evoluat dempuèi la caiguda de la paret de Berlin. L’ai viscut de l’interior, aguent trabalhat per una oficina del PCF, per ganhar ma vida s’entend, ai clarament vist que lo castanisme a creat estalinisme en Occitània, alara que lo PCF s’es elonhat d’aiçò ! Es la paradòxa dels adeptes del Castanisme.
Lo quatren es puslèu jacobin, e aurà pas marcat l’occitanisme levat en lo contactar o en vóler ne far un instrument per el, sense gaire capitar, mas tot en estent jacobin a fait viure la decentralizacion dins sa region, tot en servar una linha mai o mens autonòma del seu partit politic, es Georges Frêche ; es pas brica l’òme perfait, ni un teorician de l’occitanisme, es puslèu grandament egòcentric, e a sobre las espatlas mantunas frasas que son pas de tornar ideologizar ; mas per la gestion de man de fèrre d’una granda zòna occitana a sabut manejar autocraticament un bèl tròç d’Occitània. Çaquelà en respectar sovent mal las leis francesas, un ecologista de Nimes, Sylvain Pastor vos podrà ensenhar de quin biais. Del frechisme ne damora res a l’ora d’ara, levat las basas d’un gestion montpelhierenca d’una region, lo Lengadòc-Rosselhon ; e coma per astre, Georges Frêche a pas donar lo cap d’una region grandament occitana a un occitan, mas a un catalan, es benlèu que Georges Frêche a plan capitat que los occitans èran pas encara a punt per governar solet una region administrativa francesa. aquò deuriá rassegurar los bonapartistas de tota mena. La descendéncia al poder a Montpelhièr es a man d’occitanizar la region coma pel moment cap poder decentralizador en Occitània a capitat d’o far ! Es vertat que l’occitanisme al poder, es de dire elegit a probat fins ara las seuna encapacitat d’argumentar fàcia als jacobins, levat qu’en se díser castanian, es de dire de baissar las bragas per assegurar una continuacion del sistèma francés en Occitània.
D’aquestes tres caps fòrts d’Occitània, cap es vengut del nòrd d’Occitània, ni de l’Èst (País Gavòt), ni de l’Oèst (Aquitània e Lemosin), e cap laissarà piadas mai fòrtas que lo sistèma francés de gestion d’Occitània ; es segurament una pietat, mas es aital.
Çò de segur es qu’un movement politic d’anuèch deurà saber manejar una pensada politica occitana, en defòra de las letras, mas ambe una brava vision politica acarat al sistemisme francés. Pel moment vesi digun per menar batalha, coma canta Lo Dalfin.
Espèri fòrça dels comentaris que podètz apondre, aquí sota….
L'esperit critic, del grec κριτικός (que destria), consista en una actitude metodica del subjecte, sense cap assersion sense mesa a l’espròba las seunas valors, que se tenguèsse dins una vertadièra proposicion sonque se es establida aital segon mantunes procediments racionals e rigoroses. Alara se cal pas mesclar esperit critic e scepticisme, nimai « esperit de critica ». Josep-Maria Terricabras explica mai.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada