Nos arriba un avòl e un “Gai saber” nòu

Lo ‘Gai Saber’ es una revista que soi encara e encara forçat de presentar ; es segur una vièlha revista occitana çaquelà ; Del fait de l’abséncia de politica lingüistica, es una revista paura, per exemple la cobèrta cámbia pas dempuèi 20 ans ! Es sempre paura portada e trista introduccion a l’occitanisme, mas rica en allusions letradorencas ; clarament dona pas envaja de legir la revista trimestriala, que s’edita ambe granda dificultat, vist la fauta de professionalisme e de temps qu’i son integrats associativament.

Cal pas obidat la dita populara : Nòstra lenga passa, Tèrra glaça

Se pausa sovent la question : de qué vòlon los occitanistas ? Realament lo franchimand que pausa la question explicarà : de qué vòlon los Occitans ? L’emplec de l’etiqueta aquesta l’ai jà criticada i tornarai pas.

Soi ni regionalista, ni aquel Occitan qu’agrada d’aver per saber antropologicament çò qu’es aquesta bèstia novèla pels franchimands, ni un especialista de la lenga occitana, ni un professor de lenga (e çaquelà ai aquel pichoneton diplòma que n’explica qu’ai de competéncia en letra occitana, ieu l’especialista de las causas agricòlas), ni de lingüistica aplicada, ni un istorian, ni un antropològue, ni un geografe, ni un especialista de la cosina occitana, ni un entreprenèire, ni un contaire, ni un òme de teatre, ni un “fau de politica”, ni un Francés, soi res d’aiçò, mas soi dins un barca que sembla que navega sense saber realament quin es lo cap bon per la nacion qu’es succeptibla de se representar dins l’umanitat. La causa es pas ganhada, dins un sistèma de domesticacion d’una nacion sotmetuda e inèrta. Soi un locutor d’occitan que sap dignament comunicar dins aquesta lenga, e respecti al maxímum los còdis que n’an semblat pron plan estudiat, e ara n’i pron d’estudis, cal de practica.

Aital la revista ‘Gai Saber’ nos explica dins una commemoracion de la mòrt d’en Frederic Mistral, autor e militant provençal que los franchimands son aisits de vergonhar ambe lo vent que bufa fòrt dins la valèia francesa e nucleara del Ròse, nos explica los pauques arquius que pòdon publicar, pichona revista ambe pauc de mejan dinerièr ; una d’aquestes arquius es una letra de l’abat Salvat, s’acaba per : «Nous laisserons-nous aplatir jusqu’au bout ?»

La question es bona, es pietat que fosquèsse donada en 1930, e qu’en 2014, 84 ans aprèp ne sèm damorat a la meteissa question. E çaquelà, los vièlhs locutors an jà abandonat la barca e parlar la lenga per natura ; lo joves sortiscan del sistèma educatiu francés que frena a la sensibilizacion politica per non pas trapar un novèl enemic, modèl caledonian o còrse. 1962, la guèrra d’Argèria es passada per aquí, e Occitània a suportat las populacions qu’i an collaborat, totparier per Indochina (en mens virulenta guèrra, çaquelà).

La question en 1930, en minorar lo trabalh actual de recèrca sus l’occitan, se podriá entendre, encara qué ?!?! La sapiença escolastica èra segur autanplan important qu’anuèch o benlèu mai en çò que concernís las raiças de la semantica occitana, latin, grèga e a còps celtica per la granda majoritat. L’estudi d’aquela semantica e de la seuna evolucion francesa (mai que tot) nos pròva que nos sèm fait enganat per l’emplec d’aquela per discutar ambe los que nos vòlon escanar, interdire de parlar nòstra lenga.

Mas en 84 ans, avèm pas jamai cambiat los arguments e encara mens lo metòde de reflexion sus la descadença occitana ; car jamai la modernitat es arribada dins lo cap dels Occitans (devenguts pichons occitanistas – benlèu que lo mot arriba juste a èstre escrit en 2014 dins la premsa) a temps per plan respondre a l’opression del biais que cal, dignament, per la dignitat manténer ; e quora se faguèt la majoritat amagada dels traïdors dedins lo sistèma a jogat contra la paraula novèla, l’argument que pesa als uèlhs dels Franchimands e que, paln segur, non vòlon entendre per simplificar la situacion, per els.

Aital entre lo ministre «des belles arts» de la santa «République française» de l’annada 1930, l’interlocutor que li respond (l’abat Salvat), o una professora caborda de l’universitat de Montpelhièr que parla als militants comunistas de Montpelhièr, tot aquò nos baila l’idèa d’un enterrament de primièra classa ; e soi a me questionar : – en 74 ans, l’occitanisme a pas jamai sabut renovelar l’argumentari, perqué o sauriá far dins los 25 ans que venon vist que las resorgas escolasticas son de mai en mai magras, vist l’ensenhament donat per l’Estat francés (sistèma monopolistic d’ensenhament dins la lenga de l’opressor), perqué o sauriá far en 2015, vist los joves militants d’anuèch que devon se motlar dins aquel sistèma poirrit per poder sobreviure ?

La granda pròva nos arriba ambe una lista per las eleccions europèas, lista que, argumentada mai o mens coma cal, a pas encara comprès que lo catequisme nacionalista occitan es pas çò que l’elector desira entendre per votar per els. Es basicament una règla simplassa, una campanha electorala es pas una classa d’escòla, de collègi o de licèu (modèl francés), es una campanha que se dèu respondre a las necessitats de la campanha : – respondre a las questions dels electors e electriças en se passejar sul terrenh, – prepausar un document papièr de campanha per daissar una piada per la pensada e lo jorn de l’eleccion, – organizar la produccion d’intervencions mediaticas (sèm en 2014, pas en 1970), – mas abans tot aquò cal una equipa gròssa per poder assegurar, assegurar la campanha (coma l’UDB en Bretanha per exemple) sus tres regions que son grandas coma 3 Benelux.

Donc se per astre, los que son nacionalistas occitans aurián bonas idèas, son mals equipats al XXIen sègle per acarar una presentacion de las idèas, e las devon far dins una modernitat que dèu téner compte dels tempses actuals (un blòg Internet es pas sufisent), a totes los nivèls ; aquò demanda una reala organizacion, senon lo ridicul mata.

Donc, tornam dins lo camp d’un capelan Salvat que pausa la question : «Nous laisserons-nous aplatir jusqu’au bout ?» – aquel jorn, 15 de mai de 2014, vau escriure una frasa que l’opressor li agrada, sèm pas encara sul bon camin per èstre despertats e ambe las bonas aisinas per èstre dignament integrats a l’umanitat, coma totas las nacions de la planeta. Es la fauta de la manca de questionament de l’occitanisme e tanben una manca clara de trabalh sus l’argumentacion, es justament la sola causa que cal pas quora auràs un diplòma de professor d’occitan, o per èstre sus una lista d’un partit francés ; per contra, la literatura medievala pron te serà utile per aver lo diplòma e per saber plegar l’esquina, establir la bona domesticacion per poder viure de l’ensenhament de l’occitan, o per argument coma un caluc sul modèl del professor letrat d’universitat de Montpelhièr.

I a pas pron d’ensenhants per l’occitan e tròp de demanda dels parents (qu’an els perdut la vergonha), perqué lo recrutament avança pas en letra occitana ? Sabi mai o mens perqué : l’occitanisme es pas un movement politic e social seriós, e aiçò, jà, quora l’abat Salvat escriu al ministre en 1930. La revista del “Gai Saber” es alara tristament utila, per aiçò comprendre.

Bonum occitanum laetificat cor homini

I a pas pron d’ensenhants d’occitan, mas tròp de professors dins l’occitanisme ; es la granda paradòxa del sègle XXIen ; caldrà renovelar lo grasalha professorala occitanista e passar a d’autras professions per promòure l’occitan, d’una autra manièra fargar los argument per acarar l’opressor. E al meteis temps demandar al mèstre d’aumentar lo nombre de pòstes per respondre a la demanda, demanda que cal saber adralhar e li donar los bons arguments ambe la bona semantica (que se podrà pas aver en legir lo “Gai Saber”).

L’argumentari deurà pas damorar dins los problèmas lingüistics (e totes los satellits), deurà passar al nivèl de la practica semantica politica e establir conceptes politics que se poquèssen desvolopar dins la populacion normala (es de dire aquela qu’a pas la costuma d’èstre dins la pensada professorala), una populacion normala e que minja tanben cada jorn coma un professor de letras occitanas.