Es la crida que mantunas entrepresas pichonas díson dempuèi mantunes meses, especialament dempuèi l’arribada de l’ignorança al poder parisenc, elonhat de las realitats economicas, autanplan elonhats que son pròches del sistèma de las formacions universitàrias de sciéncias politicas e las derivacions. E las meteissas escòlas economicas tolzanas s’en van far corses en anglés, pel mercat mondial qu’a segurament mestièr de las loras competéncias ; mas competéncias en qué ? Senon en la destruccion de l’economia d’Occitània, un territòri domestiocat e que la populacion sonque protesta dolçetament … en votar sonque per aquela partidocracia que se noirrís d’aquela universitat.
Aquò farà mai o mens 40 ans que l’entrepresa es pus lo problèma del sistèma politic francés en Occitània. Perqué ?
Pendent mai de 20 ans, entre 1960 / 1980, lo finançament dels partits èra simplàs ; un candidat o elegit aviá un projecte de zòna comerciala, i a aviá sistematicament de las futuras multinacionalas del comèrci per emplenar lo voide (emplegar las tèrras agricòlas) per tot parier emplenar las caissas dels partits. La partidocracia francesa (lo bipartisme unicament) se financèt aital pendent 20 ans. mas coma lo sistèma foncionava fòrt plan, l’exageracion es devenguda la nòrma e lo finançament aquel es estat regulat ; mas lo mal «entreprenarial» èra en plaça.
En segond punt, los païsans qu’an vist arribar l’afar, an creat cooperativas que son devengudas lèu las multinacionalas qu’èran supausar contra-rotlar. Son estadas gròssa e crompada pels fons de pension de la borse de Nòva York en partida alimentat per la desfiscalizacion modèl francés, e donc jacobina.
Òr, contrariament a çò qu’explica lo NPA per èstre anticapitalista, cal al mens i aver de capital ! Per bastir una escòla, cal aver de capital per l’autoritat publica que fosquèssen d’Estat (ambe sa banca lo Trésor Public que parla francés) o de las regions (la decentralizacion a pas encara fabricat la banca de las regions, que parlèsse occitan). Lo capital es una necessitat, lo problèma es lo biais de l’emplegar, es catastrofic ambe un sistèma liberal modèl american, sovietic modèl moscovit, o quitament jacobin reial o republican. Es pas la question de las bancas, es la question de la filosofia de l’emplec del capital reculhit pel sistèma politic.
Anuèit, avèm donc una presa de consciéncia dels artesans del comèrci a Tolosa, vila qu’es pas brica vista fins ara coma un problèma de comèrci… e çaquelà, entre las multinacionalas Carrefour (qu’a migrat de la periferia al centre), Casino qu’a minjat l’agenesa pichona Ruche Méridionale per tanben vendre en periferia, o Metro que dona una causida alemanda pel comèrci als barmen qu’an pus enveja de se questionar sus las originas dels produïts, ni sus la vision geografia de las loras consomacions tolzanas ; tot lo comèrci tolzan passa per un sistèma qu’es pas dins las mans diversas del comèrci tolzan, e qu’o vòl pas èstre.
Al meteis moment, lo sistèma financièr foncionava tanben d’aquel biais. Entre 1970 e 1990, la borsa parisenca aguèt d’ajuda fiscala per recaptar la moneda e la gerir al centre, dincal moment qu’es devengut, tot en desfiscalizar (lei d’Estat e non pas regionala a Tolosa), mai aisit de donar l’argent a la borsa de Nòva York… La Borsa de Nòva York veniá plaçar los fons de pension en Euròpa mas pas ambe las condicions del rendament ancian, n’en caliá mai ; pauc a pauc las entrepresas an fait falhida, quincanèla, e la renda es partida en Àsia, per facilitat costumièra. Mas tornam als barmen de Tolosa, èra mai aisit pels rendièrs de donar l’argent a d’especialistas de la defiscalizacion sense li demandar res del tot, lo compte èra regularament alimentat, sense saber realament de qu’èra l’emplec de l’argent. Los barmen son estats a Metro, cadena alemanda de distribucion de begudas !
Puèi dins las annadas 1980, una idèa basca es venguda coma naturala e gaire espandida dins los mèdias, e se l’argent de la renda basca damorava en Iparralde ? HERRIKOA arribèt e la produccion basca a trapat un financièr, per desvolopar las entrepresas implicadas, desvolopar novèls projectes, enfin crear una politica economica coërenta, causa que lo sistèma politic èra incapable de pensar vist que pensava parisenca ; l’IEO a organizat un encontre sul tèma dins las annadas 1990. E se los obrièrs pensavan a crear entrepresas ambe aquela renda ? E se la renda dels foncionaris franceses en Iparralde èra investit al país dels Bascos ? Vesètz lo dangièr ? Mas per quí ? Senon pel mercat-Estat-nacion francés e la partidocracia que ne viu sobre, de regime reial o republican, lo problèma es lo mesme.
Coma HERRIKOA foncionava, e probava l’interès social, es la Bourse de Paris, que, installada sul mercat-Estat-nacion francés, a portat un planh en justícia, sense gaire de succès gràcia a las leis europèas. Puèi, l’idèa geniala es venguda de la Borsa de París de fa parier e de demandar als rendièrs de pensar a l’usança de l’argent e l’implicacion de son emplec geografic. mas los rendièrs son pas totes formats per assegurar una intelligéncia del plaçament. HERRIKOA l’aviá clara, la lenga basca èra un emplec obligatòri ; per Omnium Finance –entrepresa tolzana- lo modèl “Bourse de Paris” èra encara en cap… e ps brica lo modèl autonòme basco.
Aquel modèl d’Omnium Finance es aquel del barman tolzan, un actitud de botiguèr ajudat per las leis centralistas francesas, que se trufa de saber se l’alcòol blanc arriba d’Escòcia via las multinacionalas de Bordèu o se la produccion tolzana exista, o existava !
Se cal recordar que los messatges politics «volèm viure al país» son estats pensats coma una extravagança politica pels regionalistas franceses, los futurs de la decentralizacion, vist que caliá «èstre modèrne» e donc crompar American (!) o a la manièra dels Americans. Ara, son los disigners daneses, franceses de Londres o escandinaus que fan los bars brancats del monde sancièr !!
E lo nacionalisme francés es inquiet … de doás manièras, per non pas damorar dins lo sistèma europèu (supausat èstre lo problèma de tot perqué a l’estrangièr ; l’estrangièr pòrta bona esquina en França), e perqué los «regionalismes» fasquèssen pas coma los Americans lor imposar una autra vision politica federala !
Es la question de la filosofia de l’emplec del capital reculhit pel sistèma. Se cal recordar que lo sistèma reial de las generalitats, zòna fiscala, èra lo sistèma imposat per las bancas italicas, per poder finançar los reialmes imperialistas franceses o catilhans ; lo rei aviá mestièr de moneda, ne demandava a las Generalitat, als amics botat a Aush o Tolosa per recaptar aquesta fiscalitat variabla. Dincal moment que la Generalitat (administracion fiscala a la debuta a Barcelona tanben) a questionat lo poder central –aragonés- per aver dreit de bastir una politica legala qu’acompanha lo fiscal ; lo Parlament de Barcelona tornava a la sorga que nosautres avèm conegut per Navarra, Aquitània, Marselha, Comtea de Nissa, o quitament lo Comtat Venaissin aprèp lo depart de la fabrica de curat papista. Los Occitans son estats pron pècs per contunhar aquel sistèma, la domesticacion politica d’Occitània fasiá òbra sense fe.
L’estrangièr pòrta bona esquina en França ; mas gaire de monde s’es questionat per saber çò qu’autonomia voliá dire : auto = se-mesme, nom es la persona, la persona se prendrà en carga, la fau autonòma. l’objectiu de l’Estat centralista francés es pas d’aver personas liuras o entrepresas autonòmas, mas d’aver bons domestics per poder aplicar sa politica quitament s’es mortuària. Un bon domestic parla la lenga de la casta al poder (francés o anglés), e es mut o vòta dels amics del poder central, per la partidocracia. Mas votar, es clar que finança pas, alara l’Estat central a trapat un tresaur public, las entrepresas que fan lo trabalh de las ancianas Generalitats, tot en damorar muda se lor donava una impèri, una colonia novèla, un mercat novèl. Dincal moment que n’i a pron : manifestacion doman 8 de mai a Tolosa.
La mondializacion arriba jà ambe lo colonialisme, los concurrents son eliminats per la diplomacia o las armadas, los tractats internacionals coma per exemple lo tractat del Pirinèus qu’a dividit en dos los pòbles pirinencs (basco, occitan e catalan), los Aragoneses an degut sonque suportar Castilha per èstre estat sonque de l’autre costat Sud dels Pirinèus e los ancians mèstres del reialme d’Aragon ambe lo seu Parlament de Barcelona que repotegava sempre.
La mondializacion l’avèm suportada, nosautres Occitans, e avèm collaborat al sistèma imperialista francés, o parisenc. Se cal recordar lo «grand» Bugeault qu’a plaça e avenguda a Lemòtges per aver pron chaplat en nom de l’imperialisme novèl francés, entre 1808 e 1830 aurà pron fait de mal a l’umanitat.
Anuèch i son protestacions dels comerçants de Tolosa ; es qu’an consciéncias de tot aquò, ne dobti, vist lo tipe de formacion monopolizada per un sistèma nacionalista francés : l’Estat es sant, dixit l’esquèrra francesa, e l’entrepresa la bona aisina, dixit la dreita, per crubar la talha e emplenar los burèus oficials de foncionaris que parlen francés, la lenga de Villers-Cotterêt.
Lo sistèma politic francés ara, emplega las leis europèas per bastir lo tramvia ambe d’emplegats ambe contractes luxemborgeses per non pagar las «cargas» (que son cotisas per las pensions futuras, e dons futurs problèmas), e donar una bona cara als budgectes tolzans. Al meteis moment, trabalhar e viure al país es abandonat per donar lo nom de Joan Jaurès a una universitat de letras… per un còst de 50.000 € e un cambiament de nom que se farà encara en 2015 ! Lo sistèma politic francés l’interessa pas la vida del país, l’interessa la vida de la caissa del partit nacionalista (expansionista) que ne son los aparatchiks. Lo sistèma politic francés los interessa las multinacionalas perqué son autanplan elonhadas del terrenh que la partidocracia francesa en Occitània.
Lo sistèma politic francés a quitament pas devinar que la sola reforma de las cotisas salarialas a una solucion dedins l’Estat francés, la regionalizacion en Alsàcia-Mossela, lo modèl Bismark per l’assegurança sociala ; fonciona plan mas es benlèu aquò lo problèma, e lo second problèma es perqué passa pas per París e los sants corporatismes sindicals (obrièrs o entreprenarials)… quin programa per las eleccions es portat per un partit francés per aquela refòrma ?
La defensa e promocion de l’occitan deuriá passar per la formacion en occitan e en economia liura dels botiguièrs de Tolosa… e pas sonque ! es luènh d’èstre un sampitèrne problèma de las letras o de literatura.
-°-
Solidaritat
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada