Israël-Gaza, cercar la vertat, vertat, lo mot

Se cerca sempre la rason, de còps la vertat ; serà la vertat que m’interessa, lo mot e lo seu contengut dins lo conflicte e dedins las lengas. Perqué las lengas ? Que los volguèssen o pas las lengas an mot que pòrtan messatge que lo quite locutor a pas consciéncia. La lenga es pas lo lengatge, o cal tornar afortir.

Cada costat assaja de legitimar actes politics, militars e diplomatics, mai o mens durs e costoses pels pòbles, ambe l’exposicion de la vertat, disèm, per explicar, que vòlon las loras vertats. Jà es un biais de veire la vertat, mas aquí es pas aital que vòli explicar las dificultats de comprendre la vertat, per l’exterior del mot, aquò serà pas la tòca del bilhet.

Vau escriure sus la “vertat” tal que las lengas e los locutors an fabricat la seuna realizacion que pauc a pauc dona coma complicat de comprendre los conflictes, la compreneson la mai simplassa es fòrça sovent una causa de l’installacion de revendicacion financièra per las resorgas que son sul territòris concernits. Es tanben lo cas per Gaza, ambe lo gaz dins la mar de l’espaci maritime que la comunautat internacionala a decidat d’autrejar a cada Estat.

Mas dins aquel conflicte tornam encara e encara al mot, perqué i a pas sonque aquesta vertat, nimai las loras vertats…

Dins un mot, i a pas milas paraulas, mas simplament mila faiçons de comprendre lo mot, e pas sonque. Dins un conflicte entre pòbles, i a sempre mila faiçons de comprendre lo seu desvolopament.

«L’Istina en rus e l’ebrèu ‘èmèt tòca al contengut divin de la vertat, dememtre que lo grèc alètheia e lo latin veritas tòca a la seuna forma umana ; lo mots rus e grèc son de maine filosofic, lo latin e l’ebrèu son de maine sociologic […] : per un Rus e un Grèc, la vertat tòca a l’adara per cada persona, dememtre que pels locutors latins e ebraïc, i es d’una mediacion sociala» traduccion occitana de «La Colonne et le Fondement de la vérité», p.22

La valor russa es la valor de l’ortodoxia cristiana, lo cristianisme istoric, aquel que revendica encara a còps l’usança de l’aramean en Iraq e qu’es castigat per l’integrisme musulman … tornam al reialme de Bizança, que conquestat devendrà l’impèri Otoman destrusit per la guèrra de 14/18 e l’aligança que faguèt ambe la Prússa. Mas tornam al passat ; La Roma èra envasida pels Barbars, que els an destrusit l’emplec del latin blós, mas an conservar la valor de la semantica, alara avèm dins totas las lengas d’originas latinas, la vertat de contengut latin, la veritat a còps.

La frasa de la pagina 22 demanda talament de comentari que Barbara Cassin dins son libràs sul vocabulari de filosofia europèa, ne farà mai de 22 paginas ! (la vergonha, sonque tres paginas) O conselhi de crompar, es un grand libràs.

La vertat del Rus modèrne es donc l’istina e la pravda, o sabèm dempuèi que los extremistas marxistas l’an promòugut pertot al continent europèu e fòra es devengut un espaurugal que faguèt milierats de mòrts sus totes los continents, causat pels sovietics, o per los qu’an agut paur de l’invasion comunista (los nòrd-americans son estats tanben matador dels pòbles encausa d’aquesta paur, Laòs, Taïlanda, Cambodge, e Vietnam, e segur America del Sud). Es pas coma la vertat e la realitat … mas podèm descriure d’una autra manièra los dos mots : pravda es la vertat que se vei, superficiala (la reala ?), l’istina es la vertat ontologica, interiora, a còps amagada (e que la libertat de la premsa assaja de sortir al lum per totes los lectors e qu’Internet ajuda).

Podèm per extension dire que la pravda es ucraïniana e l’istina es russa dins lo conflicte de l’Èst d’Ucraïna e de Crimèa. Dins lo jornal sovietic La Pravda se fasiá una descripcion diferenta del temps dels soviets, èra un jornal indispensable de crompa, per saber la vertat, e se trapava l’istina entre las linhas, dedins lo tèxte sense que fosquèsse clar a l’uèlh de la censura.

La raiça ebraïca ‘MN a ajudat lo latin de donar mai clara aquesta paraula qu’entendèm dins las glèisa e temples cristians europèus. Coma lo bilhet es pas per determinar la vertat, e vos ajudar de la trapar clara e evidenta, alara o dirai : AMEN !