Independéncia, la question se pausa pertot….

Dempuèi que lo camin catalan sembla mai clar e partatjat per 5 o 6 milions de ciutadans del Principat de Catalonha, e benlèu mai per Espanha tota (i a 11 milions de locutors e locutriças de catalans dins lo reialme borbonic de Madrid) ; la question se pausa ; aital podèm remarcar qu’un mensual breton la pausèt la question :

Mas quines son los elements politics e economics, veire socials e culturals que pòdon ajudar a pensar a l’autonomia de las nacions sotmetudas.

Contrariament a çò que pensa lo ministre PP Wert, l’independentisme se trapa pas en apréner lo catalan ; senon la chifra d’independentista de Catalonha (Principat Sud) seriá de mai de 7 milions !

Vau assajar de far la lista dels factors (mai o mens segon las expériéncias qu’ai poscut veire o legir), factors que pòdon ajudar a pensar a l’independéncia d’una nacion :

- la formacion del pòble en sciéncia politica de tota la populacion dèu èstre de naut nivèl ; es visiblament pas lo cas en Occitània, nimai dins lo cap dels professors d’Occitània, o dels cap-redactors de revistas occitanas, nimai dins las escòlas d’Estiu, que tota formacion en sciéncia politica es enebida.

- un espòli fiscal de granda dimension. La moneda es lo primièr factor per mostrar lo colonialisme d’una minoritat centralista sobre un autre pòble. quora l’Estat nos demanda de pagar çò que del vòl pus pagar, es clar que l’esòli fiscal francés en Occitània es aquí ; cap professor d’una universitat francesa en Occitània faguèt l’estudi, cap.

- una economia fòrta e un sistèma economic estable. Es evident qu’une economia flaca non pòt qu’ajudar al septicisme, mas benlèu qui’es pas un fren sancièr. Pauc a pauc avèm industria que se son despertada en Occitània, mas grands traucs industrials fan encara Occitània.

- cal mèdias que pòdon pensar sense aver mestièr del chef per pensar. Aquí es clar, tot es decidat dempuèi París, e quora los mèdias son en … província, pensan coma provincialistas.

- evitar las utopias, literara, poetica, professorala, folclorica, livresca, teatrala, umoristica, etc. Tot aiçò aurà una utilitat, mas aprèp l’independéncia, abans pòt èstre utile vint o trenta annadas abans per servir de potinga o engolir la dominacion, pendent lo camin d’independéncia risca clarament de donar la páur a la populacion.

- potencialitat d’aver unes partits independentistas, e unes personatges politics de granda dimension independentista, e pas simplament un… per evitar los risques. La lista es corteta per Occitània.

- las estructuras juridicas per assolir una transmission de las ròdas del poder central al novèl poder, e assolir un referèndum o una votacion d’un Parlament, una declaracion de sobeiranetat. Avèm abandonat a París lo dreit legal occitan ; son los d’Avinhon e Pau qu’o faguèron en 1791.

- una estructura administrativa potenciala e competenta. Çò qu’implica un luòc de formacion per aquesta administracion autonòma, dins la practica e dins la pensada. Res de tot per Occitània, lo sistèma de la decentralizacion fonciona coma fonciona París, mas en regions, es la Dé-centr-alisation..

- una formacion diversificada de la populacion, per totas las generacions, per bastir una representacion exteriora de granda dimension. Lo sistèma es basat sobre una formacion a las mentidas de l’Estat francés, res d’autre.

Pel moment en Occitània, avèm cap de totas aquestas donadas, demantre que n’ai benlèu jà oblidada.

-°-

E tant que ne serèm pas a una prepausicion seriosa per gerir Occitània nosautres, aurèm aiçò :

E ne caldrà èstre contents…