Dins lo teulat de las salas dels Illustres de Tolosa podèm legir doás frasas, en data de las pinturas de l’epòca, debuta del XXen sègle, e donc en grafia de l’epòca, un moment que los estudis lingüistics fautávan del seriós que cal, per l’occitan !...
Dins aquesta sala dels illustres, se podrà veire tanben un fum de buste de militars qu’an guerrejat per Tolosa e donc dins la pensada de l’epòca per las ‘frontières naturelles’ del nacionalisme francés. Sèm clarament dins la tradicion tolzana, del plega-esquina alprèp del poder centralista francés (reialista o republican, blanc o blau o roge), senon èran massacrats, assassinats coma es indicat dins lo pati d’entrada del Capitòli. Lo teulat de la sala dels illustre sona plan de l’idèa de la dreita portada per l’Académie des arts de Languedoc. Mas concretament, aquesta acadèmia ne sap res de las frasas.
Las doás frasas son (ai pas conservat la grafia e ne caldrà far una informacion vist que pus digun ne sap res a Tolosa, quitament un membre «imminent» de l’«Académie des Arts» de Lengadòc ; son bravament imminents perqué an mai sovent la costuma de pujar a París en TGV o avion air france que de trabalhar pel país) : «Que jo soi fièr de las acadèmias dels monuments qu’òrnan nòstra citat» o «Aimi tanbens nòstra lenga gascona que tant nos dona de gaietat». Dins lo vocabulari emplegat vesèm jà la francizacion de la lenga del XIXen sègle, jà la costuma de popar las estupidas idèas parisencas ; vesèm que ‘fièr’ (en luòc d’ufanós) e ‘gaietat’ fabrícan una lenga ambe una influéncia semantica francesa clara (mas perqué pas de moment que la nòrma grafica occitana anciana èra servada!). Dins la conjugason vesèm un biais lengadocian de fabricar la lenga. Sèm entre doás cadièras dialectalas, mas plenament ambe l’occitan, un dels junhets lingüistics entre Èst e Oèst d’Occitània, entre Nòrd e Sud d’Occitània.
Mas aquestas frasas fan un pauc ancian regime de vóler saber se Tolosa es gascona o lengadociana ; es de dire subjecte del rei per las generalitats de Gasconha o Lengadòc per pagar pels representants del rei encarga dels afars dineirolescas. Se tròba que Tolosa es Tolosa gascona E lengadociana [pels locutors normals de la lenga, e aiçò sense problèma describut pels Franchimands de uèi a Tolosa], se trapa qu’en díser que «Toulouse parlait patois» o «que c’est rare ici d’entendre parler patois» es pas una marca de modernitat academica, ni una marca de dignitat per la lenga parlada, malgrat la compassion e nostalgia que s’i bota dins la votz. Un pauc coma Agen, Fois, Tolosa sembla a las vilas dels bòrds dialectals, es pas una frontièra mas una crotzament dels dètz dets de las doás mans ; un pauc coma Bordèu èra gascona e lemosina, Montpelhièr lengadociana e provençala, etc. Se tròba que l’occitan es plan una lenga que los Franchimands desunifícan per melhor explicar al modèl de l’ancian regime que lo francés es encara utile dins la vida de cada jorn (e donc cal jurista franchimand per nos l’explica dedins l’Académie de Languedoc… tot es natural edr!). Lo malastre per aquel lengatge nacional-expansionista francés es qué per reservar una cadièra a SISQA val melhor parlar anglés qu’occitan, car per l’occitan, saber l’escotar, saber lo respectar, la gojada polida respondrà ambe un francés merdic : «-hèig» enluòc de la nòrma claccica «-comment ?» (la nòrma que los husard de la republica an volgut imposar contra l’occitan, e que son premiat per l’Académie de Languedoc), la bona lenga francesa se perd e l’occitan devèm autanplan utile que l’anglés en Occitània quora volèm parlar una bona lenga ; es clar que los hussards de la republica (en occitan i a sempre pas d’accent a republica) an capitat de destrusir un pauc l’occitan, mas an pas imposar un francés e sa nòrma… Un espèr donc damora per l’occitan e sa dignitat.
Del SISQA justament ai tirat un document de promocion d’un producte tipicament occitan, la pruna de l’Agenés, e que pòrta lo nom de ‘pruna d’Agen’ perqué la vila d’installacion de la cooperativa de promocion èra plaçada a Vilanèva-d’Òlt (la gojata del taulet ne sabiá res ! encara mens que se sonava Vilanòva d’Agen un sègle farà). Es de se pausar la question de la manièra que se fabrica la promocion per aquel producte occitan, lo modèl francés de la promocion del producte aquel es lo modèl qu’es en tren de victimizar lo elegits de tolosa que son en cerca d’una etiqueta, alara perqué pas «Sud-Ouest».
Vesèm sobre aquel document lo dessenh del «Sud-Ouest», una mapa… E donc es sempre lo Sud-Oèst de París, mas al nòrd de Garona, donc dels Pirinèus, Oèst de Migdia-Pirinèu, Èst d’Aquitània, Nòrd de Zaragoza, Pampluna, Donosti, Bilbo, donc Madrid. Lo Sud-Oèst es al nòrd ! I a de qué èstre despistar, non ?
E quora se sap de quina manièra es arribat la pruna en Agenés, non val melhor recordar que son los maures fait-dichs que son damorats aquí, al país occitan de las sangs mescladas, qu’an portat saber far e minjar… per aqueles tempses que se castiga, pel moment en paraulas, los Musulmans (per exemple los qu’an collaborats al colonialisme francés en Argèria) e los Alemands al meteis moment (los que sábon votar abans de prendre una decision que tòca l’Union Europèa), es de dire que lo nacionalisme francés puja (mas puja per una elita, una casta, pas pels pòbles de fRANÇA e ambe los ciutadans de fRANÇA, puslèu malvenguts a la discutida democratica, e planvenguts dins son expression nacionalista dins las votacions, per èstre enganats encara e encara), quitament un nacionalisme que viu plan la sotmission occitana coma la nòrma del «Grand Sud» al «Sud-Ouest», nòrma que ne devèm aital lo sindròma, la piada d’una sotmission millenària occitana als diktats nacionalistas franceses, de totes los regimes (cap d’excepcion!).
Se Masamet es al Sud da z-Albi, es tanben al nòrd de Carcassona, mai tanben al nòrd de Girona e Figueres, Barcelona ; es de dire al nòrd de 40 % del mercat aprosmat que nos cal per far sobreviure la proximitat e una certana vision del ‘made in local’ [en bon anglés seriá local made], car aquí non podèm dire qu’es ‘made in france’, car sèm en Occitània per un espaci transfrontialièr e europèu. mas pel moment, vist l’eficacetat del nacionalisme francés, particularament dins las escòlas, la geografia locala es pus ensenhada, la fauta a causida de programa mal adaptat a las realitats localas (istoricas, geografica e lingüisticas) ; i a mantunas manièras de despistar un pòble, una nacion occitana, l’educacion franchimanda es la primièra pòrta d’entrada del nacionalisme francés.
Estonament : Una marca comerciala pels productes d’Occitània pòt èstre per l’avenidor una marcar enfeudada a París ? Car “Sud-Ouest” es plan una modèl d’identificacion clara pel mercat parisenc, del posicionament d’Occitània, de l’Oèst d’Occitània per rapòrt a París ; es de dire l’abandon de l’accent occitan dins lo francés tanben que la «tradicion e las valors» d’en François Fillon nos l’explica, la valors francesas estant los chaples franceses en Occitània ambe l’introduccion del militarisme e del collaboracionisme, tot un «plaser politic» anti-occitan donc ; e volèm un mercat sonque parisenc e militarista pels productes d’Occitània ? Es segur pas una bona estratègia, per una Euròpa que se farà sobre l’idèa de patz europèa, donc contra fRANÇA. Es vertat qu’aiçò fonciona tanben per la francofonia de Belgica e de Romandia, mas pas brica per la francofonia africana (que puja en nombre de consomadors potencials) o del Canada (que puja en nombre de consomadors potencials tanben)… Volèm un francés regionalizat a una pichona partida del planèta ? Vesèm dins lo document que lo solelh farà plaser al «trabalhador» del nòrd per crompar los «fenéants» ensolelhats del Sud , los «piètres» productes (queles que fan encara fisença a la FNSEA, un sindicat nacionalista francés), vesèm aital qu’ambe los estereotips marcats dins la semantica parisenca (racista ontologic d’un angevin François Fillon) que l’idèa pòrta tanben un pichon problèma ; lo problèma es que lo solelh risca de nos cremar ambe l’aumentacion dels grans climatics e donc fa que las produccions s’en aguèssen dins d’autres territòris mai plejós… donc al nòrd, en Anjòus per exemple (exemple del kiwi, per debutar) e l’Anjòu es tanben al Sud-Ouest, e lor vendrà jamai a l’idèa de ne far una promocion aital !… I a pas mai que los Occitans de Tolosa a voler èstre los plega-esquinas de la republica (en occitan es sense accent), los pècs republicans, los man-obrièrs de las idèas e de las produccions pels Parisencs.
Dins cap manièra non podèm acceptar una marca comerciala “Sud-Ouest” qu’a mai qu’un desavantatge e un còst evident per una pertinença dobtosa, amai d’èstre lo simbòl del collaboracisonisme a la sotmission occitana per favorizar lo poder centralista parisenc ; la maissanta grafia de la sala dels illustre del capitòli n’es un exemple, serà lèu oblidada ambe l’idèa que pòrta la frasa.
La sola marca comerciala que podrà valorizar Occitània es lo mot occitan PUNT. Dins lo Principat de Catalonha son pas al nòrd-èst d’Espanha, nimai al nòrd de la mar Miègterranèa ! L’avenidor de las produccions en Occitània son de portar naut lo mot identitari e lingüistic, OCCITAN. L’avantatge es clar, per mantunas lengas europèas, s’escriu aital OCCITAN e la prononciacion cambia pas gaire d’una lenga europèa a l’autra. la marca L’Occitane n’es la pròva, es pas pron sufisent ? La capitalizacion de L’Occitane se debana pas a París, mas a Hong-Kong.
Dins l’estadi de repression tipe sindròma de Stockholm que pòrta Occitània, es vertat que “cal aver colhons” de tot escantilh e per exemple politic per portar lo mot e zo valorizar ! Donc cal felicitar totes los comèrçes que zo sábon emplegar, cal felicitar l’idèa d’en Gérard Onesta, arquitecte de formacion e elegit al Conselh Regional de Tolosa, ancian vice-pdt del Parlament Europèu, d’un Midi-Occitania per nommar la region Miègdia-Pirinèus ambe mai de dignitat.
-°-
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada